Hoe regel ik de rechten van muziek die ik wil gebruiken in een film of een game? Syncen van beeld en geluid, hoe zit dat juridisch? Bij wie moet ik zijn voor een licentie voor gebruik van een dancetrack in een reclamespotje of een muziekvideo? En zitten er ook intellectuele eigendoms rechten op de videoclip zelf?

Syncen van beeld met geluid

U mag niet zonder toestemming muziek met video syncen en uploaden, ook niet naar uw eigen website laat staan naar social media. De makers hebben een verbodsrecht en een vergoedingsrecht. Dat volgt uit de Auteurswet en de Wet naburige rechten. Er zal toestemming moeten worden gevraagd voor het muziekgebruik, online en offline. In de vorm van een schriftelijk licentiecontract waarin staat onder welke voorwaarden u beeld met geluid mag combineren en commercieel exploiteren. Dit geldt ook voor Youtube en Vevo muziekvideo’s. Door de clearance van de muziekrechten correct te regelen voorkomt u auteursrechtenclaims, takedowns, verwijderde social media accounts en aansprakelijkheid nadat u de videoclip heeft geüpload.

Muziekvideo’s, mediaproducenten, auteursrechten en portretrechten

Mag je materiaal van anderen gebruiken zoals akkoorden, stukjes tekst of samples in je eigen muziek, in de bedrijfsfilmpjes, commercials, showreels, documentaire of videoclip?

Nee dit mag niet. U moet altijd van te voren om schriftelijk toestemming vragen. Zowel bij synchronisatie van muziek met bewegende of statische beelden, als bij het gebruik van samples en delen van een compositie en tekst. Dit toestemmingstraject noemen we clearing of clearance. Gebruikt u foto’s of beelden in de muziekvideo dan dienen ook de auteursrechten en naburige rechten die op dat materiaal liggen te worden gecleard. Middels een overeenkomst van opdracht, een samenwerkingscontract of een mediaproductiecontract dat u tekent met de videoproducent of de fotograaf. Figureren er bekende artiesten, performers, modellen of VIPS in de videoclip dan verdient het aanbeveling een contractje te maken inzake de portretrechten. Bekende Nederlanders hebben namelijk een verzilverbare populariteit. Hun personae is te beschouwen als een merk oftewel een brand name.

Live online streaming en lineair broadcasting

Aan wie u toestemming dient te vragen en voor welke rechten, vormt onderdeel van onze advisering. Bovendien maken wij inzake muziekrechten wettelijk onderscheid tussen verschillende soorten muziekrechten, verschillende soorten muziek (hitparade, music library, opdrachtmuziek) en verschillende soorten muziekgebruik. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen muziekstijlen, zoals klassieke muziek van Mozart of Bach, hip hop van Ice-T, rock van Led Zeppelin, dance van Armin van Buuren, country van Waylon of pop van Ilse de Lange. Ook voor live online streaming of linear broadcasting (al dan niet interactief) van bijvoorbeeld een DJ-concert met beelden heeft u een licentie nodig, in de vorm van een door alle partijen ondertekende rechtsgeldige overeenkomst. Vaak wordt voor toestemming voor on demand live streaming van een concert of festival op de eigen website van de organisator, Youtube of Facebook aansluiting gezocht bij het clearance systeem voor televisie, reclamecampagnes, gaming, muziekvideo en film.

Clearance-traject videoclip: verschillende partijen

U krijgt gedurende het clearance-traject voor de videoclip met verschillende partijen te maken zoals rechthebbenden, platenlabels, uitgeverijen (publishers) alsook Buma/Stemra inzake de fonografische en mechanische rechten. Het gehanteerde muziekrechten systeem is komen overwaaien uit de Anglo-Saksische landen zoals de USA en de UK. Daarom regelt Stemra, en niet Sena, de masterkant. Er bestaan geen standaardtarieven voor het syncen van muziek met beeld. Hierover kan dan ook worden onderhandeld. Ook kan toestemming geweigerd worden vanwege het verbodsrecht van de componist. Er kunnen dus geen garanties worden gegeven. Een artiest of nabestaanden kunnen van mening zijn dat hun muziek helemaal niet geschikt is voor het project, of zich niet kunnen identificeren met de strekking, boodschap, de politieke lading of de bedrijfsactiviteiten die worden vertoond in het filmpje. Hou daarom altijd een alternatief achter de hand en zorg dat u de clearance ruim voor de project deadline in werking zet. Wij kunnen u hierbij terzijde staan.

Collectieve rechtenorganisaties

In sommige andere landen, zoals Frankrijk, kunnen de collectieve rechtenorganisaties een andere rol spelen bij de clearance van muziek in videoproducties. Een andere rol dan Buma/Stemra binnen territorium Nederland spelen. Dat kan betekenen dat u in voorkomende gevallen niet direct met een platenlabel of publisher te maken krijgt danwel de artiest of diens management/agent zelf, maar direct met SACEM. Ook dit is weer afhankelijk van het type muziekgebruik, waaronder ook grootrecht en kleinrecht, en de muzieksoort die u beoogt te gebruiken.

Syncen: bij wie liggen de muziekrechten?

Stap 1 is dat wij uitzoeken waar de muziekrechten van de titel liggen en bij wie u vervolgens moet zijn. Omdat er wat onderhandelingsruimte bestaat over de vergoeding kunnen wij u bovendien laten weten of de gevraagde fee redelijk is of te hoog, of erg gunstig waardoor en wellicht ruimte is in het productiebudget voor een bredere scope van de licentie. Er kunnen vervolgens schriftelijke afspraken worden gemaakt over zaken als looptijd, exclusiviteit, territorium en MFN Clausules (Most Favored Nations), hetgeen wil zeggen dat er bij een situatie waarin bijvoorbeeld de publishingrechten versnipperd zijn over 5 uitgeverijen, alle publishers zich conformeren aan de hoogste vraagprijs op basis van 100% uitgaverechten. Ook schrijft MFN voor dat er voor het synchroniseren van de masterkant (de audio opname) met beeld of games, evenveel wordt gevraagd (en betaald) als voor het combineren van de auteursrechtenkant met video. Bij MFN gaat het derhalve om gelijke behandeling van de rechthebbenden, onafhankelijk van ieders rechtenpercentages. Bijvoorbeeld 1000 euro voor elke kant, voor een 3 dagen durende wereldwijde non-exclusieve licentie tot live online streaming. Of 5000 euro per kant voor een DVD film-project voor onbepaalde tijd.

Covers, remixen, transcripties en arrangementen

Bij covers in muziekvideo’s kunnen afwijkende regels gelden omdat de master dan vaak eigendom is, inclusief de Sena isrc codes, van de coverband danwel diens platenlabel. Bij remixen dienen alle samples te zijn gecleard en moet er tevens toestemming zijn voor gebruik van de uitvoeringsrechten. Hierbij gaat het om openbaring en verveelvoudiging van compositie en tekst/lyrics. Voor het überhaupt mogen maken van een arrangement/vertaling of transcriptie, en daarna voor de uitvoering door muzikanten, ensembles of een orkest, is onder omstandigheden ook expliciete toestemming ex ante nodig. Zie deze link voor meer informatie en uitleg over covers en remixen.

Publiek domein van zowel master als publishing?

Heeft u geen budget beschikbaar voor dit traject, en de juridische advieskosten, dan kunt u zelf Googlen naar public domain music of royalty free music. Publiek domein wil zeggen dat materiaal rechtenvrij is. Bijvoorbeeld dat de publishingkant vrij is (mits er geen nieuwe bewerking is gemaakt waarop nieuwe copyrights zijn ontstaan), omdat de componist 71 jaar dood is. De masterkant kan dan nog bezwaard zijn met naburige rechten, bijvoorbeeld als de audio opname op de plaat of cd nog geen 50 of 70 jaar oud is. In dat geval moet alsnog clearance worden geregeld via het record label en Stemra. Heel oude opnames kunnen zich in het publiek domein bevinden (free as the air for all to breathe). Het verdient ook in geval van een vermoeden van publiek domein in Europa (zoals de Bolero van Ravel) aanbeveling om dubbel te (laten) checken of er daadwerkelijk sprake is van publiek domein materiaal (zowel de auteursrechten als de naburige rechten), in de betreffende landen waar u wenst uit te zenden, te uploaden c.q. te exploiteren. In andere landen, zoals de Verenigde Staten, gelden namelijk andere beschermingstermijnen en hebben we bovendien te maken met federal law en state law. Hetzelfde geldt voor oude videobeelden of televisieopnames uit de oude doos, die u vanuit artistieke overwegingen wilt gebruiken in uw creatie. Daar rusten ook rechten op, maar niet voor eeuwig. Clearance is derhalve een complex verhaal.

Juridisch advies clearance muziek in videoclips en licentiecontract

Heeft u het clearance-traject voor muziekvideo’s, games of film een aantal maal doorlopen dan kunt u dit vervolgens ook zelf - daarmee investeert u ook in de kennis en de waarde van uw bedrijf. Indien u west dat wij u met onze kennis van het intellectueel eigendomsrecht op nationaal en internationaal niveau, en met onze ervaring met toestemmingen in Europa, de Verenigde Staten en Azië terzijde staan, dan maken wij van te voren een afspraak over de te besteden tijd en de tarieven. We bouwen dan zoveel mogelijk een kostenplafond in. Vervolgens ondernemen wij direct actie richting de rechteninstanties en de rechthebbenden. Einddoel is een licentiecontract met voor alle partijen eerlijke, begrijpelijke voorwaarden. Ook zorgen wij ervoor dat de videoclip uw eigendom wordt, bijvoorbeeld middels een fair videoproductiecontract en dat de clip wordt geregistreerd bij Sena met bijbehorende isrc code voor audiovisuele producties.

Indien u als bedrijf of instantie behoefte heeft aan een klankbord of begeleiding bij het licentietraject dan is dat uiteraard mogelijk. Neem voor meer informatie gerust contact op met ons team!