Auteursrechten Muziek

Bij MuziekenRecht.nl kunt u laten checken van wie een bepaald muziekstuk is, met andere woorden bij wie de auteursrechten liggen. Vaak is dit een componist, muzikant, erfgenaam of platenmaatschappij. In geval van hitrepertoire liggen de copyrights van een liedje in de regel bij een muziekuitgeverij. De rechten liggen daarbij meestal niet in één hand. Wilt u muziek gebruiken dan is er altijd toestemming nodig van alle rechthebbenden.

Lees de volgende alinea zorgvuldig door...

Looptijd auteursrechten muziek

Na afloop van 70 jaar na het overlijden van de langstlevende auteur van een bepaald werk komt het muziekstuk in het publiek domein. Dat betekent dat er geen auteursrechtenlicentie meer behoeft te worden aangevraagd, noch een auteursrechtenvergoeding dient te worden betaald aan artiest, nabestaanden, publisher of platenmaatschappij. Schrijft een componist dus op zijn twintigste een symfonie en wordt deze componist 90 jaar oud, dan bedraagt de looptijd van de auteursrechten muziek 70 + 70 = 140 jaar.

Interview van mr. Mauritz Kop bij Nicky en Martijn @ Radio Veronica over mogelijk plagiaat Stairway To Heaven van Led Zeppelin. Item inzake auteursrecht en plagiaat bij Martijn in de Middag. Op 23 juni 2016 besloten de Amerikaanse jury en de rechter dat Led Zeppelin in 1971 geen auteursrechten heeft geschonden van de band Spirit. Het ging om het nummer Taurus waarvan de akkoorden gelijkenis vertonen met het intro van de hit Stairway To Heaven. De advocaten van Jimmy Page en Robert Plant van Led Zeppelin betoogden met succes dat het hier om veel gebruikte muzikale building blocks gaat, met andere woorden om akkoordprogressies die gemeengoed zijn en waaraan op zichzelf geen auteursrechten zijn te ontlenen. In juli 2016 is er door de advocaten van de nabestaanden van de band Spirit beroep aangetekend tegen deze beslissing.

Registratie van muziekauteursrechten

Registratie van uw muziekauteursrechten is in principe niet nodig. Auteursrechten ontstaan immers van rechtswege op het moment van creatie van een origineel werk. Ze ontstaan met andere woorden spontaan. De rechten ontstaan vanzelf terwijl u de muziek creëert, op basis van de wet. Dat geldt zowel voor de songtekst (lyrics) als de onderliggende compositie (akkoorden en zanglijn). Als die muziek origineel en waarneembaar (vastgelegd) is tenminste!

Om te kunnen bewijzen dat u de eerste was kunt u een online i-Depot laten aanmaken bij het BBIE, het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom te Den Haag. Dat werkt als een datumstempel. U kunt er ook voor kiezen om uw idee voor een track, musical of lichtvoetige operette (en de wordingsgeschiedenis ervan) te beschrijven, inclusief een mp3 of wav file, en dit vervolgens te deponeren bij een notaris. Dat is ietsje duurder. Een registratie bij het BOIP kost momenteel 35 euro voor 5 jaar. Daarna kunt u deze vijfjaarstermijn verlengen. U kunt mp3's uploaden als attach, met een maximum van 100mb per registratie. Link: i-Depot BOIP.

Publiek domein

Het fenomeen dat muziekwerken gaandeweg in het publiek domein raken speelt momenteel met name een rol bij remixen en covers van nummers uit de jaren '50, alsmede bij arrangementen van orkestrepertoire van klassieke componisten. Vandaar bijvoorbeeld een krachtige lobby van de grote platenmaatschappijen Sony BMG, Warner, EMI en Universal om het auteursrecht te verlengen naar bijvoorbeeld 100 jaar, om classics uit deze periode, en straks ook uit de sixties, in hun portefeuille te houden en buiten het publiek domein.

Auteursrechtelijke beschermingstermijnen

In Azië zijn de auteursrechtelijke beschermingstermijnen doorgaans korter en komen muziekstukken vaak al na 50 jaar in het publiek domein. In Japan is dat inmiddels 70 jaar. Muziekwerken van Rachmaninov zijn in Europa sinds 2014 in het publieke domein geraakt en kunnen derhalve zonder toestemming van de familie worden gearrangeerd, uitgevoerd, opgenomen, gesynchroniseerd en bewerkt. In dat jaar was het namelijk 70 jaar na (de eerste januari na) Rachmaninov's overlijden.

Voorbeelden van bekende klassieke componisten wiens werk zich nog niet in het publieke domein bevindt, althans in Europa en de Verenigde Staten, zijn: Richard Strauss, Schoenberg, Prokovjev, Varese, Stravinky, Sjostakovic, Orff. Bela Bartok 's werk zit sinds 1 januari 2016 in het publiek domein dus: arrangeren maar!

Plagiaat

Eigendomsrechten op muziek ontstaan zoals gezien automatisch terwijl een liedje wordt geschreven of opgenomen, en daarbij creatieve keuzes zijn gemaakt. Beperkingen op auteursrechten van de makers, zoals het citaatrecht, de parodie-exceptie en de onderwijs-exceptie, zijn slechts toelaatbaar voor zover hierdoor geen inbreuk wordt gemaakt op normale exploitatie van het werk. Juristen hanteren daartoe de zogenaamde driestappentoets.

juridische claims

Vanwege de lange beschermingsduur van auteursrechten (70 jaar na overlijden auteur) kan het voorkomen dat de achterkleinkinderen van de auteur nog royalty's zullen ontvangen uit de verkoop of openbaarmaking van deze compositie. Mits het werk origineel en oorspronkelijk is want anders kan er sprake zijn van plagiaat of slaafse nabootsing. Ook kunnen nabestaanden juridische claims indienen tegen personen of bedrijven die muziekplagiaat plegen ten aanzien van eerder gecreëerde werken. Muziekauteursrechten zijn derhalve zaken waar je zuinig mee moet omspringen en niet zomaar voor onbepaalde tijd moet overdragen aan de eerste de beste muziekuitgever (publisher) of platenmaatschappij. Neem bij vragen over plagiaat gerust contact met ons op.

Persoonlijkheidsrechten vervallen zonder testament

Wij adviseren auteurs om een testament bij de notaris op te maken waarin is bepaald dat diens nabestaanden de persoonlijkheidsrechten erven. Zonder een testament vervallen deze persoonlijkheidsrechten, waaronder het recht op naamsvermelding en het verbodsrecht op verminking van de creatie. Het is iets dat vaak over het hoofd wordt gezien. Is er geen testament gemaakt dan erven de wettelijke erfgenamen na aanvaarding van de erfenis automatisch de auteursrechten, maar zonder de morele rechten.

Rechtenverdeling en persoonlijkheidsrechten, overdracht aan muziekuitgeverij

Let op dat de rechtenverdeling inzake auteursrechten en persoonlijkheidsrechten anders kan liggen indien de componist of tekstschrijver bij leven diens auteursrechten aan een muziekuitgeverij heeft overgedragen voor de duur van het auteursrecht. Ook de situatie waarbij er meer auteurs zijn kan een rol spelen bij de rechtspositie van de nabestaanden. Vaak vindt deze overdracht plaats in combinatie met de persoonlijkheidsrechten voor zover deze op grond van de Auteurswet in aanmerking komen voor overdracht. Een aantal van deze morele rechten zijn namelijk onlosmakelijk verbonden met de persoon van de auteur.

Andere muziekrechten zoals naburige rechten

Naast de muziekauteursrechten op het onderliggende werk bestaan er auteursrechten op de opname zelf, de master. In Europa zijn dit slechts naburige rechten, in de VS is dit volwaardig copyright. De Engeltalige benaming is neigbouring rights, related rights of ancilliary rights. Vaak liggen deze opnamerechten bij de producent of de platenmaatschappij. Ook uitvoerende kunstenaars zoals studiomuzikanten kunnen naburige rechten hebben op de geluidsopname. Naburige rechten op de opname (soundfile) dienen te worden onderscheiden van auteursrechten op de onderliggende compositie (akkoorden, melodie en tekst).

Muziekcontracten en toekomstig auteursrecht

Auteursrechten op muziek kunnen door de rechthebbende (vaak componist, de auteur of de tekstschrijver) worden overgedragen. Bijvoorbeeld aan een publisher of een platenlabel. De overdracht van muziekauteursrechten vindt plaats middels levering via een daartoe bestemde akte. Dit is een vereiste uit de Auteurswet (art. 2.2 Aw). Er kan geen beslag worden gelegd op auteursrechten van de maker van een werk.

Muziekauteursrecht en verbodsrecht

De houder van een muziekauteursrecht heeft bovendien een verbodsrecht en kan openbaarmaking of verveelvoudiging van zijn werk verbieden. Door dat verbodsrecht wordt de auteur in staat gesteld zijn creaties te exploiteren. Dat kan mede door het sluiten van muziekcontracten zoals een publishing contract, een distributieovereenkomst of een 360 graden deal.

Rechtenorganisaties, muzieklicenties en clearance

Collectieve rechtenorganisaties zoals Buma/Stemra verstrekken in dat kader muzieklicenties. Muziekuitgeverijen zoals Universal Music Publishing Group en Cloud9 regelen toestemming voor bepaalde soorten muziekgebruik namens de bij hun aangesloten componisten en tekstschrijvers middels een zogenaamd clearance form. Denk aan het syncen van muziek met film in een documentaire, een game of een blockbuster. In de nabije toekomst zullen regels inzake muziekcontracten worden opgenomen in de Auteurswet. Ook komt er een nieuw copyright pakket uit Europa aan, met aandacht voor de value gap.

Auteurscontractenrecht

Te verwachten valt dat de nieuwe Auteurswet, danwel het nieuwe auteurscontractenrecht, op belangrijke punten aansluiting zal zoeken bij het artiestenvriendelijke Duitse Auteursrecht, dat een maximum van 5 jaar stelt aan de duur van overdracht (dus feitelijk licentie) van het muziekauteursrecht. Op dit moment is het binnen de Nederlandse wetgeving nog mogelijk om auteursrechten op muziek voor onbepaalde tijd over te dragen. Daarnaast introduceert het nieuwe auteurscontractenrecht een aktevereiste bij licentie (in tegenstelling tot overdracht) van auteursrechten. Het nieuwe auteurscontractenrecht is op 1 juli 2015 in werking getreden.

Bent u bijvoorbeeld singer-songwriter of DJ zorg dan ook voor registratie van uw artiestennaam.

Downloadverbod

Indien u houder bent van muziekrechten zoals auteursrechten of naburige rechten op muziek is het thans ook mogelijk om juridisch op te treden (zoals het vorderen van een schadevergoeding of een verbodsactie) wanneer uw muziek illegaal wordt gedownload. Dit valt in Nederland sinds 10 april 2014 namelijk niet meer onder de Thuiskopieheffing.

Er is nu derhalve, net zoals in de ons omringende landen, een zogenaamd downloadverbod van kracht. U kunt optreden tegen uploaders, aanbieders van websites met illegale content maar sinds kort ook tegen individuele (Nederlandse) downloaders op grond van auteursrechteninbreuk. Downloaden uit ongeoorloofde bron mag vanaf heden niet meer, ook niet voor privégebruik.

Neem voor meer informatie over muziekrechten in het algemeen of over het muziekauteursrecht in het bijzonder vrijblijvend contact met ons op.