Publishing Deal

In een publishing deal worden afspraken gemaakt tussen de auteur en de uitgever over de aard van samenwerking en de exploitatie van de muziekwerken. Er bestaan verschillende soorten publishingcontracten. Denk aan een exclusief titelcontract of een fondsovereenkomst met kickback. Voor een uitgeverij geldt dat zij muziekcontracten zal laten opstellen door een daarin gespecialiseerde jurist of advocaat, of een inhouse lawyer. Voor liedjesschrijvers of tekstdichters geldt hetzelfde: het verdient aanbeveling om een publishing contract dat u wordt aangeboden inhoudelijk te laten checken op validiteit en juridische merites.

Soorten publishingdeals

De in de Nederlandse muziekindustrie veelal gebruikte soorten publishingdeals zijn een titelcontract of single song agreement, een exclusieve schrijversovereenkomst voor enkele jaren, een co-publishing deal en een administratiedeal.

De ene publishingdeal is de andere niet...

In Amerika worden er ook wel uitgeklede publishingdeals gesloten door grote aggregators zoals Tunecore en CD Baby, of muziekbibliotheken, production music of stockmusic libraries zoals Killertracks of Audiosparx. Ook met Awal van Kobalt Music kan een sync rep deal worden gesloten. Het advies aan auteurs zou zijn om bij dergelijke deals zoveel mogelijk rechten in eigen beheer te houden, te werken met licenties en cuesheet rapportages, alsook om samen te werken op basis van non-exclusiviteit. Tegenstanders van non-exclusiviteit zullen overigens van mening zijn dat de waarde van muziek verwatert indien er niet op basis van exclusiviteit wordt gewerkt.

Standaard akte van overdracht

We zien hier op kantoor dagelijks uiteenlopende varianten van de uitgaveovereenkomst voorbij komen. Denk aan een fondsovereenkomst, de standaard akte van overdracht met goederenrechtelijke levering van het auteursrecht, akte van cessie of schuldoverneming, de exclusieve overeenkomst met de auteur alsook het licentiecontract. De titel van deze contracten zegt uiteraard nog niet veel over hun juridische inhoud. Bij een administratiedeal is er geen sprake van overdracht en behoudt de schrijver zijn auteursrecht.

Exclusieve schrijversovereenkomst

Onder de voorwaarden van een exclusieve schrijversovereenkomst is de auteur voor enkele jaren gebonden aan de uitgeverij en vallen alle in die periode gecreëerde werken onder de werkingssfeer van het contract. Dit is vergelijkbaar met een artiestencontract bij een platenmaatschappij. Vaak organiseert de publisher dan writerscamps, bijvoorbeeld in Los Angeles. Reiskosten inbegrepen. Een ontbindende, of liever gezegd bevrijdende voorwaarde voor het contract kan ook een bepaald aantal tracks zijn die worden geschreven, bijvoorbeeld 12. Met de eerste optie en matching right op nog eens 12. Vaak wordt er ook een voorschot betaald aan de auteur. De uitgeverij zal de exploitatie rechten op de muziek tot in de lengte van jaren bezitten en uitbaten. Een actieve houding is daarbij het belang van beide partijen.

Muziekuitgavecontract opstellen: Onderhandelingen

Over ieder muziekuitgavecontract kan worden onderhandeld. Dat kan de auteur zelf doen nadat hij juridisch advies heeft ingewonnen of dat kan een jurist muziekrechten namens de auteur doen. Doel is dan het ondertekenen van een evenwichtige muziekuitgaveovereenkomst die voor beide partijen interessant is en een goede basis vormt voor samenwerking. Een document om op te kunnen terugvallen als het nodig is. In de contracten wordt doorgaans ook naar Buma/Stemra of een buitenlandse zusterorganisatie verwezen. Bepaalde onderhandelingspunten zullen voor de uitgeverij dealbreakers of showstoppers zijn. Zoals de wens van een startende auteur om diens auteursrechten exclusief te licenseren in plaats van over te dragen aan de publisher. Let er daarnaast op dat er goede afspraken worden opgenomen over opzeggingsmogelijkheden en ontbinding van het contract.

Overdracht van auteursrechten...

De exploitatierechten van de auteur die uiteenvallen in een verbodsrecht en een vergoedingsrecht ten aanzien van het vertonen en verveelvoudigen van dienst creatie, kunnen ofwel worden overgedragen ofwel gelicenseerd aan de maatschappij. Een exclusieve licentie komt neer op het verhuren één iemand, overdracht lijkt het meest op verkoop aan een derde partij. Het gros van de uitgevers zal overdracht van auteursrechten eisen.

... of exclusieve licentie voor bepaalde tijd

Zo’n exclusieve licentie wordt dan bijvoorbeeld voor 10 jaar uitgegeven, in welke periode de uitgeverij ik kan laten zien wat hij kan. Na ommekomst van de contractsduur hebben de auteurs de mogelijkheid om de werken bij een andere publisher onder te brengen, ofwel het bestaande contract open te breken, opnieuw te onderhandelen of het oude licentiecontract direct te verlengen. Een exploitatiecontract voor bepaalde tijd geeft de liedschrijvers meer vrijheid dan een 'eeuwigdurende' overeenkomst.

Titelcontract

Bij een exclusief titelcontract verlangt de uitgever in de regel overdracht van auteursrechten middels daartoe bestemde akte. Voor de auteur resteren dan bepaalde persoonlijkheidsrechten. Een titelcontract kan wel als voordeel hebben dat de liedjesschrijver met de ene song naar de ene uitgever gaat en met de andere song naar een andere uitgever kan. Meer vrijheid dus. Dit is vergelijkbaar met een platencontract bij een record label. De looptijd van een dergelijk contract geldt even wel voor de duur van het auteursrecht, dat wil zeggen tot 70 jaar na heengaan van de maker. De standaard verdeling van de Buma/Stemra inkomsten is vervolgens 1/3e uitgeverij, 2/3e auteurs. Vaak wordt er een administratievergoeding van 5 of 10 procent berekend.

Co-publishingcontract voor succesvolle auteurs

Een co-publishingcontract gaat uit van gedeeltelijke overdracht van het auteursrecht. De auteur ontvangt in dit geval de helft van het uitgeversdeel boven op 100% van het schrijversdeel. Daardoor ontvangt de auteur in totaal 75% van de totale publishing. Dergelijke deels worden aangeboden aan succesvolle schrijvers of aan auteurs waarvan de uitgeverij veel verwacht en die ze om die reden graag binnenhalen. In wezen komt dit neer op een kickback ten gunste van de auteur.

Kick Back van het uitgeversdeel

Een kickback is een Amerikaanse term voor het terug schoppen van een bepaald deel van de royalties. Sommige platenmaatschappijen vragen in hun artiestencontract en kickback ten gunste van het label bij live optredens van bijvoorbeeld 10% van de netto inkomsten. In onderhavig kennisartikel bedoelen we de kickback van een percentage van het uitgeversdeel ten gunste van de auteur. Waardoor er een voor de auteur gunstige publishing deal wordt gesloten. Bij dit soort kickbacks is er in wezen sprake van co-publishing. De laatste tijd zien we kickbacks ten gunste van de traditioneel zwakke partij, dus de liedjesschrijver, steeds vaker voorkomen in publishingcontracten. Er lijkt dus sprake te zijn van een tendens waarbij bepaalde auteurs er enigermate op vooruitgaan. Succesvolle auteurs die veel geld binnenbrengen hebben een sterke onderhandelingspositie en kunnen scherpere eisen stellen aan het contract met de uitgeverij.

Collabs: gezamenlijk auteursrecht

Tegenwoordig komen veel liedjes tot stand door middel van een collab, of muzikale collaboratie. Vaak gebeurt dit via het internet, soms worden artiesten en schrijvers aan elkaar gekoppeld door hun publisher of platenlabel. De artiest schrijft de tekst en de zanglijn, de componist de akkoorden en de producer de beats. In dat geval is er sprake van gezamenlijk auteursrecht op de uiteindelijke creatie. Een gedeeld auteursrecht op het werk met daarnaast mogelijk gedeelde naburige rechten op de opname danwel de muzikale uitvoering van het liedje. Wanneer dat liedje uiteindelijk wordt geëxploiteerd (uitgebracht, gelanceerd) zal iedereen die heeft meegewerkt aan de collab, het platencontract danwel de publishing deal moeten mede-ondertekenen. Allemaal afzonderlijk een contract signen kan ook.

Publishing Fonds oprichten

Als we het over co-publishing en kickbacks hebben gaat het eigenlijk automatisch om een publishing fonds. In de praktijk wordt er namelijk vaak een publishing fonds opgericht waarin het uitgeversdeel zit dat binnenkomt via Buma/Stemra. Dat fonds wordt dan op fify-fifty basis verdeeld tussen auteur en uitgeverij. Die verdeling resulteert in de kickback oftewel, zoals de Amerikanen het zouden zeggen, in een situatie van co-publishing. Veel bekende DJs en liedjesschrijvers hebben een eigen fonds. Soms zitten er meerdere auteurs in een publishing fonds. Ter oprichting van het fonds wordt er een fondsovereenkomst getekend.

Voorschot is lening

Een voorschot is geen honorarium en ook geen royalties. Een voorschot is een meestal een renteloos geldbedrag waarmee de auteur een tijdlang in zijn levensonderhoud kan voorzien. Op die manier kan een schrijver zich volledig op zijn werk storten en zoveel mogelijk hits schrijven. Een voorschot is een lening die wordt ingelopen door inkomende royalties uit Buma/Stemra en synchronisatie. Pas nadat het voorschot is recouped, ontvangt de auteur weer geld van zijn uitgeverij. Soms wordt er ook een akte van cessie getekend. Vanuit de uitgeverij bezien is een voorschot een risicodragende investering in de auteur.

Akte van cessie bij Buma/Stemra

Omdat een uitgever risico loopt bij het investeren in een auteur/artiest, stellen zij vaak als voorwaarde voor het verstrekken van een (niet rente dragende) lening dat de persoon in kwestie een standaard akte van cessie tekent. Middels die akte verkoopt de auteur zijn huidige en toekomstige vordering (niet zijn schuld zoals bij schuldoverneming, maar zijn vordering) op Buma/Stemra aan de uitgeverij. Het resultaat daarvan is dat alle auteursrechteninkomsten die de liedjesschrijver ontvangt van diens rechtenorganisatie naar de uitgeverij vloeien, totdat het voorschot is ingelopen. Die cessie geldt ook voor inkomsten uit liedjes die niet bij die betreffende uitgeverij zijn ondergebracht. Omdat Buma/Stemra een exploitatiecontract met de auteur heeft gesloten, dient zijn de akte van cessie goed te keuren. Als er geen rare dingen in de akte staan is dat slechts een formaliteit.

Welke artikelen staan er in een uitgavecontract?

In een uitgavecontract staan als het goed is de volgende bepalingen. Allereerst een opsomming van de werken die onder het bereik van het contract vallen. Daarnaast de overdracht van de auteursrechten aan de publisher. Duur en territorium van het contract zijn essentieel. Voorts mogen bepalingen omtrent opzegging, ontbinding, hoogte van de licentievergoeding, sub-uitgave, geschillenregeling en toepasselijk recht niet ontbreken. Soms zien we ook artikelen inzake demo’s, opties op single, EP of album en het matching right bij interesse van een concurrerende uitgever.

Artiestenvriendelijke bepalingen in een publishing deal

Artiestenvriendelijke bepalingen in een publishing deal zijn een bestsellerbepaling die zich vertaalt in een hogere cut bij een bepaalde omzet of break even (vergelijkbaar met goudstatus aan de masterkant), een uitgaveverplichting en een opzeggingsmogelijkheid bij stilzitten van de uitgever danwel ontbinding nadat een ondergrens aan winst of aantallen syncs niet is bereikt, periodieke statementsverplichtingen waarvan de kosten bij grote afwijkingen door de uitgever worden gedragen, licentie voor enkele jaren in plaats van eeuwigdurende overdracht geldend voor het totale universum, het uitsluiten van toekomstige, nog onbekende exploitatiemethoden (denk in dat verband, zoveel mogelijk in chronologische volgorde, aan de evolutie van gegevensdragers waaronder drukpers, vinyl, tape, cassette, DAT-tape, cd, SA CD, minidisk, dvd, blueray, ultraHD 4K, alsook aan online exploitatie zoals digitale download, streaming, DSD, embedding) alsook inspanningsverplichtingen en garanties van de uitgeverij.

Definities inzake exploitatie

In een uitgavecontract zien we daarnaast definities inzake de exploitatierechten, zoals die van mechanische reproductie en openbaring slash vertoning van de werken. Tenslotte maken artikelen inzake de akte van cessie, het publishingfonds, de correcte goederenrechtelijke levering, garanties en vrijwaringen van de auteur, het recht op een billijke vergoeding, administratiekosten, rechteninstanties, overdracht van verleende rechten en plichten in het contract, nietigheid van bepalingen alsook schriftelijkheid van aanvullingen en wijzigingen van de afspraken vaak onderdeel uit van een exclusieve schrijversovereenkomst.

Voordelen van het werken met een publisher

Het werken met een muziekuitgever biedt een aantal belangrijke voordelen. Allereerst is daar de voorschotregeling met vaak een risicodragende investering van de muziekmaatschappij in de liedjesschrijver. Dat voorschot kan worden gebruikt om in levensonderhoud te kunnen voorzien en daarmee de tijd kunnen nemen om zorgeloos creatief te zijn. Of het wordt gebruikt om opnames beter te laten klinken doordat er wordt geïnvesteerd in software en hardware. Ook kan een publisher mensen op nationaal en internationaal niveau bij elkaar brengen en succesvolle collabs en co-writers camps organiseren.

Vraagbaak bij zakelijke kant van de muziekindustrie

Ook kan een ervaren publisher als vraagbaak fungeren bij de zakelijke kant van de muziekindustrie, waaronder de inhoud van muziekcontracten, registratie bij Buma/Stemra en Sena, het verzorgen van de complete administratie alsook het aansturen op een artiestencontract bij een gerespecteerde binnenlandse of buitenlandse platenmaatschappij. Hier zien we overigens een duidelijke overlap van de taken van een manager en de taken van een publisher. Als goed vindbaar kantoor weten wij hoe het is om als vraagbaak te fungeren voor grote en kleinere muziekrechtelijke kwesties: dat kost nu eenmaal tijd, maar de beschikbaar gestelde kennis is van grote waarde voor de vraagsteller.

Uitgevers vertegenwoordigd in bestuur rechtenorganisaties

Last but not least zijn uitgevers, net zoals auteurs, vertegenwoordigd in het bestuur van rechtenorganisaties zoals Vereniging Buma en Stichting Stemra, en oefenen zij vanuit daar invloed uit op een zo efficiënt en effectief mogelijk repartitiesysteem. Daarnaast spant een sync manager zich ervoor in dat er goede deals worden gesloten voor de plaatsing van de muziekcatalogus in film, reclame en games. Bovendien hebben de grotere muziekuitgavebedrijven de beschikking over een wereldwijd netwerk van sub-publishers. Sommige uitgevers, waaronder Cloud9, hebben zelf de beschikking over een eigen opnamestudio waar auteurs naar hartenlust kunnen componeren, schrijven en produceren!

Tussentijdse ontbinding van publishingcontracten

Het komt wel eens voor dat een auteur weg wil bij diens uitgever voordat het contract is uitgediend. Bovendien zijn het gros van die contracten eeuwigdurend wat betreft de exploitatie van auteursrechten. Vaak is de reden dat de auteur van mening is dat de uitgeverij niet actief genoeg is en te weinig concrete stappen zet om de werken aan de man te brengen, waardoor de baten tegenvallen. In veel wat oudere publishingcontracten ontbreekt bovendien een opzeggingsmogelijkheid of een tussentijdse of voortijdige ontbindingsprocedure. In dat geval geldt de wet en de jurisprudentie. Daaruit volgt dat de muziekuitgavebevoegdheden onder omstandigheden naar de auteur kunnen terug overgaan. Wederom door een daartoe bestemde akte van overdracht. Inclusief follow up bij Buma/Stemra.

Jurisprudentie Strengholt/van Hemert en Music Creations Publishing/Xander De Buisonjé

In recente jurisprudentie is uitgemaakt dat een uitgever niet mag stilzitten. In de Van Hemert zaak is bepaald dat een titelcontract rechtsgeldig mag worden ontbonden door de auteur bij voortdurend wanpresteren van de uitgever. Die laatste heeft namelijk in ieder geval een inspanningsverplichting, ook al zijn er contractueel geen concrete promotiewerkzaamheden of verkoopresultaten overeengekomen. Indien een publisher dan niet kan bewijzen dat hij heeft getracht zaken als sync deals tot stand te brengen, dan zal een rechter sneller geneigd zijn de ontbinding als rechtsgeldig te verklaren omdat de uitgever zich onvoldoende heeft ingespannen voor de auteur.

Tekortkoming in de nakoming van het uitgavecontract

In de Xander De Buisonjé case is vervolgens bepaald dat bij stilzitten van een uitgever het uitgavecontract kan worden ontbonden wegens tekortkoming in de nakoming als gevolg waarvan de auteur zijn auteursrechten en exclusieve exploitatiebevoegdheden terugkrijgt. Bij dergelijke overwegingen speelt ook een rol hetgeen partijen over en weer van elkaar mochten verwachten naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, onder juristen bekend als het Haviltex-criterium. In ieder geval is het niet meer zo dat een muziekuitgavecontract naar zijn aard niet in aanmerking komt voor ontbinding. Ontbinding is -onder omstandigheden- wel degelijk mogelijk.

Geschillencommissie Auteurscontractenrecht

Sinds de invoering van het nieuwe Auteurscontractenrecht op 1 juli 2015 hebben auteurs meer concrete, in de wet neergelegde rechten. Denk aan het recht op een billijke vergoeding van de exploitant, aan een extra, aanvullende vergoeding voor exploitatiemethoden die op moment van sluiten van het contract nog onbekend waren, dus toekomstmuziek, aan een aanvullende vergoeding voor synchronisatie met film en aan de bestsellerbepaling. Ook het recht danwel de mogelijkheid om op basis van vrijwilligheid geschillen over een muziekcontract c.q. publishingdeal voor te leggen aan de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht is nieuw.

Onredelijk bezwarende algemene voorwaarden in een exploitatiecontract

De Geschillencommissie kan ook kennis nemen van conflicten inzake overeenkomsten die zijn gesloten voor de inwerkingtreding van het nieuwe muziekcontractenrecht indien het geschil gaat over onredelijk bezwarende bepalingen in de algemene voorwaarden bij een exploitatiecontract. Ook indien deze gaan over non-usus, dat neerkomt op een uitgave- of releaseverplichting van getekende en aangedragen werken, alsook om onvoldoende bepaalde exploitatietermijnen. Niet alle uitgevers hebben de Geschillencommissie erkend als orgaan dat in deze kwesties een bindende uitspraak kan doen voor partijen. Het draagvlak voor deze niet-gerechtelijke afdoening van geschillen groeit echter, ook aan de uitgeverskant.

Samples gebruiken & toestemming voor stukjes lyrics

Lyrics, oftewel de tekst van een liedje dienen origineel te zijn, willen er auteursrechten op rusten. Plagiaat willen we zoveel mogelijk voorkomen. De samples, waaronder ook stukjes lyrics die worden gebruikt in een liedje dat bij een publisher wordt gesigned moeten worden gecleard. Clearance of sample clearing wil zeggen dat er toestemming moet zijn voor het gebruik ervan in een compositie. Dat geldt voor elk gebruik van het sample: in een origineel werk, in een cover en in een remix. Die toestemming moet worden gegevens door het platenlabel en bij een (iets) langer sample ook door de uitgever van de oorspronkelijke track.

Ook auteursrechten, niet alleen naburige rechten of masterrechten (Sena) bij sampling

Op samples die meer zijn dan een minimale oh of ah, een kickdrum of een synthtoon liggen naast naburige rechten ook auteursrechten. Met name bij zanglijnen c.q. lange vocals dienen zowel de auteursrechten en de naburige rechten (Sena rechten waaronder masterrechten) voorafgaand aan release te worden gecleard in de vorm van een schriftelijke licentie. Een uitgever kan behulpzaam zijn bij dit proces. Zowel bij het verzoeken om clearing als bij het verlenen van toestemming voor gebruik van het sample.

Cut van de publishing of rechtszaak, aansprakelijkheid

Gaat het onverhoopt toch mis met de toestemmingen dan is de exploitant daarvoor in juridische zin aansprakelijk. Dat zijn dan potentieel het record label, de artiest zelf en de uitgever. Om een dure rechtszaak te voorkomen krijgt de eisende partij, mits die overduidelijk gelijk heeft, dan vaak een deel van de publishing, of zelfs 100% daarvan. Of een cut van de labelinkomsten. Bij remixen spreken we in dat verband ook wel van een copyright split, of van het daaraan verwante income participation. Bij income participation wordt slechts gedeeld in de winst uit exploitatie, niet in de onderliggende rechten.

Vrijwaring tegen claims van derden

De artiest zal exploitanten in de regel hebben gevrijwaard tegen claims van derden in verband met de schending van auteursrechten of andere intellectuele eigendomsrechten. Dit middels een platencontract, artiestencontract, titelcontract of uitgaveovereenkomst. De maatschappij zou de schade dus ook op de artiest danwel de auteur kunnen verhalen.

Europees recht: nieuw uitgeversrecht

De Europese Commissie heeft in het kader van het Copyright-pakket ter bevordering van de Digital Single Market het voorstel gedaan tot invoering van een nieuw uitgeversrecht. Dit zou dan een nieuw naburig recht moeten worden ten gunste van uitgevers van kranten, online en offline nieuwsmedia en tijdschriften. De introductie van een extra naburig recht in de toch al zo versnipperde en voor een leek onbegrijpelijke lappendeken van het intellectueel eigendomsrecht. Deze uitgevers zouden dan de mogelijkheid hebben om eigen contractuele voorwaarden te stellen aan hergebruik van hun digitale content. Het door de Europese Commissie voorgestelde uitgeversrecht ziet evenwel niet op music publishers.

Creative Commons

Creative Commons gaan uit van licentie van auteursrechten, in tegenstelling tot overdracht. De auteur behoudt derhalve diens rechten, maar verstrekt een licentie tot het openbaarmaken en verspreiden van een werk, en in sommige gevallen zelfs toestemming om het werk te editen of erop voort te borduren. De vier bouwstenen van Creative Commons licenties zijn Naamsvermelding, Niet-commercieel, GeenAfgeleideWerken en GelijkDelen. Traditionele, grote publishers in de muziekindustrie werken niet met het systeem van Creative Commons. Uitgevers stellen vaak als voorwaarde dat intellectuele eigendomsrechten op exclusieve basis aan hen worden overgedragen ter exploitatie.

Verdienmodel

Creative Commons stellen liedjesschrijvers in staat om hun werk, dat op basis van de Nederlandse wetgeving wordt beschermd door het auteursrecht en naburige rechten, toch vrij te geven voor bewerking of hergebruik. Zij werkt in dat kader met een systeem van 6 verschillende soorten licenties, die zijn gebaseerd op de 4 bovengenoemde bouwstenen. Dit vrijgeven onder voorwaarden is evenwel iets waar uitgevers graag zelf, met uitsluiting van ieder ander, de controle over hebben. Het staat met andere woorden haaks op hun huidige verdienmodel.