Morele Rechten

Persoonlijkheidsrechten van auteur en muzikant

Een uitvoerend kunstenaar heeft, evenals een auteur (zelfs na overdracht van het auteursrecht!), nog een aantal persoonlijkheidsrechten, ook wel morele rechten genaamd. Voorbeelden hiervan zijn het recht dat een werk niet wordt verminkt of misvormt, alsook het recht op naamsvermelding op een opname.

Het morele recht op naamsvermelding of gewijzigde titels kan wel contractueel worden opgegeven, daarentegen is het recht om tegen verminkingen van een werk op te treden onvervreemdbaar want onlosmakelijk verbonden aan de persoonlijkheid van de auteur of uitvoerend kunstenaar, en diens eer en goede naam.

Persoonlijkheidsrechten kunnen zich er ook tegen verzetten dat een werk binnen de context van een bepaalde geloofsovertuiging wordt geplaatst, of als achtergrondmuziek bij een commercial voor wapenhandelaars wordt gebruikt, in een campagne van een politieke partij wordt vertoond met wiens politieke gedachtegoed de auteur het wellicht niet eens is, of wordt gebruikt in een extreem gewelddadige game danwel wordt gesynchroniseerd met onzedelijk filmmateriaal.

Contracten

Contracten waarin staat dat bepaalde persoonlijkheidsrechten worden overgedragen aan een andere partij of worden "opgegeven" door een auteur of uitvoerend muzikant kunnen onder bepaalde omstandigheden in strijd zijn met de wet en daarmee vernietigbaar. Wanneer u dergelijke zinsnedes, artikelen of bepalingen aantreft in bijvoorbeeld een 360 graden deal of exploitatiecontract dan moeten er eigenlijk al alarmbellen gaan rinkelen.

Schriftelijke toestemming van de schepper

Wat in de ogen van de ene partij bestaat uit edits aanbrengen, verkorten (radio edit) remixen of remasteren, kan in de ogen van iemand anders een regelrechte verminking van diens creatie opleveren. Bij een collab of co-auteurschap ligt het weer anders. Voorafgaande schriftelijke toestemming van de schepper van het werk vooraf, voor het aanbrengen van wijzigingen en of goedkeuring achteraf (voorafgaand aan release) biedt in de meeste gevallen wel uitkomst.

Looptijd van morele rechten en publiek domein

De looptijd van morele rechten is gekoppeld aan de beschermingsduur van het auteursrecht (70 jaar na het moment van overlijden van de auteur), mits opgenomen in het testament van de rechthebbende. Nadat de muziekwerken in het publiek domein zijn terecht gekomen vervallen ook de persoonlijkheidsrechten op de muziek. Let op dat men bij het gebruik van creative commons formulier CC0 een werk per direct in het publiek domein kan doen geraken. Daardoor wordt een werk 'commons', dus een gemeenschappelijk goed van ons allemaal.

Ontbreken van testament - verval van persoonlijkheidsrechten

Het persoonlijkheidsrecht vererft niet automatisch. Morele rechten gaan met het overlijden van de auteur teniet. Om dit recht na te laten dient u een testament op te stellen. Dit is zo bepaald in de Auteurswet. Een testament voorkomt verval van persoonlijkheidsrechten. Dit document  maakt het dan bijvoorbeeld mogelijk voor nabestaanden van de componist om op grond van verminking van het werk - mocht daar sprake van zijn - een vordering in te stellen wegens schending van morele rechten. Bij ontbreken van een testament vervallen de persoonlijkheidsrechten bij overlijden, mits ze niet zijn overgedragen – voor zover wettelijk mogelijk – aan een uitgeverij.

Creative Commons CC0

De morele rechten van de maker kunnen met een CC0 formulier echter niet worden weggeschreven. De Auteurswet geeft namelijk aan dat bepaalde persoonlijkheidsrechten niet voor overdracht vatbaar zijn. Dus ook niet voor overdracht aan de gemeenschap zoals bij Creative Commons het geval is. Bepaalde morele rechten zijn namelijk onlosmakelijk verbonden met de persoon van de maker, CC0 document of niet.

Bij MuziekenRecht.nl kunt u terecht voor meer informatie over morele rechten oftewel het ''droit morale'' in de praktijk.

Muziekcontracten en algemene voorwaarden

Teken als uitvoerend kunstenaar nooit zomaar een muziekcontract dat u - eventueel in combinatie met bijbehorende algemene voorwaarden wordt aangeboden -  zonder het vooraf te laten checken door een gespecialiseerd jurist met kennis van zaken en ervaring met muziekcontracten en intellectueel eigendom zoals auteursrecht en naburige rechten! Let ook op met licenties geven die wijzigingen onbeperkt en zonder toestemming of overleg vooraf toelaten.

Onderhandelingen

Wanneer u precies weet wat u ondertekent en daarover van te voren als volwaardige contractspartij heeft kunnen onderhandelen, kunnen er een hele hoop potentiële conflicten over muziekrechten worden voorkomen. Wij kunnen u ondersteunen bij dergelijke onderhandelingen. Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.