Platenlabel oprichten

Een eigen platenlabel oprichten, hoe moet dat?

U wilt een platenlabel oprichten. Daar komt heel wat bij kijken. Op deze webpagina besteden wij in vogelvlucht aandacht aan de belangrijkste zaken. We focussen daarbij niet alleen op de creatieve kant, maar ook op de zakelijke kant van het opzetten van een muzieklabel. Bij wijze van muzikaal ondernemerschap. Doel van deze webpagina is om u –als platenbaas in de dop- wegwijs te maken in de juridische en bedrijfsmatige dimensie van uw toekomstige record label.

Muzieksoort en genre: hip-hop label of dance label

Bepaal van te voren het genre of de muzieksoort. Wordt het een klassiek, populair, hip-hop of juist een dance label? De keuze voor een bepaald genre heeft gevolgen voor de inhoud van de muziekcontracten waarmee u gaat werken. Het gaat er bij een hip-hop label namelijk anders aan toe dan bij een dance label. In geval uw muziekbedrijf klassieke muziek exploiteert zullen er wellicht minder auteursrechten behoeven te worden gecleard, vanwege het gebruik van publiek domein werken. Met naburige rechten zult u in de regel meer te maken krijgen.

Ghostproducties, beats en het producercontract

Bij een dance label wordt er bijvoorbeeld veel met ghostproducties gewerkt. De verdeling van de muziekrechten en de toestemmingen voor exploitatie zullen in een producercontract moeten worden omschreven. De ghostproducer deelt dan bijvoorbeeld mee in een klein percentage van de masterrechten of ontvangt een vast geldbedrag.

Een hip-hop label daarentegen maakt veelal gebruik van kant en klare beats. Die worden van een externe producer gekocht of geleast. Maak daarover - zowel bij ghostproducties als bij beats - niet alleen maar mondelinge afspraken of toezeggingen in een mailtje of dealmemo. Pak het professioneel aan en zet ieders rechten en plichten helder en overzichtelijk in een schriftelijk producercontract.

Externe producer, songwriter en studiomuzikanten

Songs komen natuurlijk op verschillende manieren tot stand. Soms schrijft de rapper zelf maar soms is er een externe songwriter. Of een externe producer. Of studiomuzikanten. Wordt het een hip-hop label met bijvoorbeeld een feature of gastzanger dan ligt een vocalist contract voor de hand. Partijen kunnen bijvoorbeeld meedelen in de auteursrechten of de masterrechten of worden afgekocht met een flat fee. In dat verband wordt wel onderscheid gemaakt tussen bedenkers van muziek en uitvoerend muzikanten. Er zijn, binnen de grenzen van de wetgeving op dit terrein, allerlei varianten mogelijk.

Artiestencontracten opstellen

De platenmaatschappij moet zorgen dat er voor al deze situaties geschikte artiestencontracten aanwezig zijn. U wilt prducers of DJ's een goede labeldeal kunnen aanbieden. Let er ook altijd op dat er voldoende clearance bestaat voor de gebruikte samples. Gebruik in geen geval illegale geluidsfragmenten. Laat de artiestencontracten opstellen door een ervaren professional die zich kan inleven in de positie van beide contractspartijen. Label en artiest hebben namelijk een aantal gezamenlijke belangen, maar ook enkele duidelijk tegengestelde belangen.

Analoog of digitaal, internetlabel

Naast de keuze voor een bepaald genre, zult u ook moeten nadenken over distributie van de muziek. Dit kan via internet of via fysieke winkels zoals records stores. De keuze valt naar alle waarschijnlijkheid op een internetlabel en niet op een old school platenlabel met analoge releases op cassette en vinyl. Ook cd’s zijn inmiddels op hun retour. Het internetlabel zal digitale downloads en streams aanbieden. Uiteraard zijn ook combinaties mogelijk: vinyl pressen en zelfs cassettes releasen is – naast downloads en streams – weer helemaal terug. Opties te over dus.

Professionele studio, mixing en mastering engineer

Een professionele studio is onmisbaar voor een muzieklabel. Zorg ervoor dat u de beschikking heeft – of in ieder geval toegang heeft tot een goede mixing studio en een ervaren mastering engineer. De mastering kan eventueel ook worden uitbesteed, dat geeft in de regel betere resultaten. Doe de mastering in ieder geval niet zelf als u de mix al heeft gemaakt. Zodat de mastering engineer een objectief klankbeeld heeft.

Home studio: analoog, hybride of ITB digitaal

Ligt een analoge studio met Neve, API, Euphonics of SSL console ( zoals Wisseloord Studios in Hilversum) buiten het budget dan is de home studio een voor de hand liggende optie. U kunt dan kiezen voor een digitale (ITB mixing en mastering) of een hybride setup. Koop een snelle computer, tweak deze en zorg voor de juiste kabels. Denk eraan de studioruimte akoestisch te optimaliseren met absorbers, basstraps, reflectors en isolatie. Maak ook een vocal booth. Investeer in een professionele soundcard met goede converters (Prism) en in een degelijke microfoon. Ook is het zinvol om overweg te leren gaan met een sequencer, vst instrumenten (synths) en vst effecten (plugins zoals een equalizer, compressor, reverb, delay en limiter). Dit alles komt uw mixen ten goede.

Soundcards, studiomicrofoons, headphones en midi controllers

In uw home studio wilt u de beschikking hebben over een goede externe soundcard met een fatsoenlijke preamp. We noemen hier een aantal verantwoorde keuzes in het professionele dan wel prosumer segment. Met firewire of usb aansluiting. In volgorde van beschikbaar budget de geluidskaarten: RME Fireface, Motu Ultralite MK3, Apogee Duet 2, Presonus FireStudio, Steinberg UR824, Roland UA1610, Lexicon I-ONIX, M-Audio MTrack, Focusrite Scarlett of Saffire, Tascam US, Native Instruments Complete Audio, Cakewalk UA-25 EX of Mackie Onyx Blackjack. Is er ruim budget dan kunt u ook kiezen voor een Antelope Audio Orion32 soundcard met Isochrome 10M bundels of een Universal Audio Apollo 8P QUAD interface met DSP processor.

Een hybride home studio kan niet zonder een degelijke studiomicrofoon. Er bestaan verschillende types waaronder groot membraan condensator microfoons, vintage ribbon microfoons en cardoid zangmicrofoons. Een goede keuze voor een studio is altijd de Shure SM58. Devine, Rode, Avantone, Ear Trumpet Labs en Blue (Dragonfly) ziet men ook vaak terug. Is er meer budget dan ligt een keuze voor een Neuman U 47 of U 87 voor de hand, een SE Electronics of een AKG C12 VR studiomicrofoon.

Midi controllers zijn er in allerlei soorten en maten. Van een Korg Nanopad via een Akai MPC tot een NI Maschine Mk2. Van een primaire focus op beats of drumgericht tot melodisch met keyboard. Weighted of semiweighted hammer action met aftertouch voor een goede piano feel. Of midi controllers met FATAR keys. Een greep uit de mogelijkheden: Akai MPK88, Novation Remote of Impulse, M-Audio Keystation of Axiom, Arturia Keylab88, Alesis, Behringer of Roland A-88. Het aantal toetsen varieert doorgaans tussen de 49, 61 en 88 keys. 

Headphones die lekker zitten en zoveel mogelijk flat frequencie respons bezitten mogen in de opnamestudio van uw platenlabel niet ontbreken. Daarmee hoort u vaak toch nog wat meer details dan bij close-monitering (de gelijkzijdige driehoek). Zonder betrouwbaar stereobeeld, dus beschouw het als een aanvulling op uw boxen, niet als een alternatief. Een kwalitatieve hoofdtelefoon hoeft niet duur te zijn: denk aan de Sennheiser HD 201. Populaire merken en types in het hogere segment zijn: AKG 701, of K240 Audio Technica ATH MSR7, Sony MDR-7506, Sennheiser HD 600 of HD280 Pro, Beyerdynamics DT 990 of DT 770, Shure SRH 1540. Maak de afweging tussen confortabele draageigenschappen, frequencyrespons (bijvoorbeeld 10Hz tot 20kHz) en lees voorafgaand aan de aanschaf headphonereviews op verschillende websites. 

Muzieksoftware, sound design en modulaire synthese

Veel muziek wordt tegenwoordig met een computer gemaakt. Met behulp van een sequencer (Digital Audio Workstation of DAW), al of niet in combinatie met een midi hardware controller. Muzieksoftware heeft een bepaalde learning curve. Zet dus door! U zult tijd en geld moeten investeren in deze software. Sound design voor games of film dan wel een nummer 1 plaat op Beatport vergt kennis van softsynths en effectplugins. Daarnaast is enige kennis van harmonieleer en muziektheorie natuurlijk nooit weg.

Bekende muzieksoftware voor elektronische muziek is bijvoorbeeld Reaktor van Native Instruments. Daarbij wordt gebruik gemaakt van modulaire synthese. Het is in Reaktor ook mogelijk om zelf softsynth ensembles te maken met behulp van modules en blocks (bouwstenen). Pretty advanced stuff! Dit programma loopt standalone of als vsti in een music station. Op het internet zijn hierover talrijke online cursussen en ander online leermateriaal zoals tutorials te vinden. Dat maakt het mogelijk om min of meer autodidact te zijn. Met zelfstudie via internet kan men het tegenwoordig ver schoppen.

Andere vormen van gesynthetiseerd geluid komen bijvoorbeeld voort uit subtractieve synthese, additieve synthese en FM synthese. Ga echt de diepte in bij deze synths en hou het niet alleen bij de presets. Daarnaast is veel mixen maken en producer-oren ontwikkelen het devies. 

Veelgebruikte klankgenererende muzieksoftware (Vsti) is: NI Massive, Absynth, FM8 en Battery, Kontakt (sampler), U-He Zebra, Spectrasonics Omnisphere, Rob Papen Blue, Lennar Digital Sylenth, Spire, Z3AT+2, Arturia MiniMoog, ReFx Nexus en uiteraard Xfer Records Serum. Gevestigde namen in de wereld van de software plugins, waaronder hardware emulaties zijn: Fabfilter, Steinberg, Waves, Acustica Nebula, Slate Digital, PSP Audioware, Image Line, Izotope, Camel Audio, Celemony, Cytomic en Sugar Bites.

Webshop en algemene voorwaarden

Het platenlabel kan er voor kiezen om een eigen webshop aan de website te hangen. Daarin kunnen bijvoorbeeld fysieke exemplaren van de releases worden verkocht. En natuurlijk ook merchandise. Denk eraan dat de webwinkel algemene voorwaarden voor consumenten moet hanteren en ter hand stellen. Een privacy statement en een disclaimer mogen ook niet ontbreken.

Merchandise contract en labeldeal

Wordt er daadwerkelijk merchandise verkocht via de webstore dan moet er een merchandise contract zijn gesloten met de betreffende artiesten. Die overeenkomst regelt toestemming voor het gebruik van de afbeelding van de artiest of diens artiestennaam op de goodies, zoals t-shirts, mokken en petjes. Ook omschrijft het merchandise contract de precieze verdeling van de inkomsten tussen de artiest en de platenmaatschappij. Een bepaling over de aftrekbaarheid van kosten mag ook hier niet ontbreken. Ook is het mogelijk om deze zaken te regelen in een labeldeal of een 360-graden contract. Zorg ervoor dat het een goede deal is, anders zullen de sterren van morgen wellicht niet willen tekenen.

DIY promotie, marketing en strategie van het record label

Promotie is van vitaal belang. Hoe goed de muziek ook is, als niemand op de hoogte is van het bestaan ervan dan is er geen omzet en geen groei. Doel is uiteraard een levensvatbaar bedrijf in de markt te zetten. Denk dus goed na over een marketing strategie. Bij een gering budget zal dit neerkomen op DIY promotie (Do It Yourself) oftewel zelf de marketingcampagne verzorgen.

Bij een groter budget kunt u een marketingbureau in de arm nemen of een websitebouwer om de platenmaatschappij bij de juiste doelgroep bekend te maken. Dan tekent het record label een marketingcontract met de marketing agency of een hostingcontract dan wel algemene voorwaarden met een webdesigner. Zorg ervoor dat de website is geoptimaliseerd voor zoekmachines.

Pitchen of pluggen aan radiostations: de promotieovereenkomst

Een volgend belangrijk onderdeel van marketing is het pluggen van de tracks aan radio DJ’s. Hilversum Media Park is daarvoor de place to be. Wanneer bekende DJ’s of radiostations een single of album te gek vinden kan het snel gaan. Aantallen downloads en streams zullen omhoog schieten. Label en artiest, en iedereen die bij de totstandkoming van de tracks is betrokken, zullen er vervolgens via verschillende geldstromen van profiteren.

Wilt u het pluggen of pitchen uitbesteden? Sluit dan een promotieovereenkomst af met een professionele plugger. Die lobbyt dan namens het label - in Hilversum Media Park - voor het spinnen van het album.

Eigen internet streaming radio kanaal van het muzieklabel

Vaak is het ook een goed idee om een eigen streaming radiostation in het leven te roepen, zoals Live365 internet radio. Geef uw artiesten vervolgens time slots om zelf een show aan elkaar te compileren, met veel eigen werk. Met eigen werk bedoel ik hier: werk dat door het muzieklabel is gereleased. De artiesten of muziekproducenten uit uw stal zijn dan zelf DJ en kunnen ervaring opdoen met het hosten van een radioshow. Coach ze hier in en vraag om discipline. Stream de internetradio vervolgens van de eigen website of via shoutcast. Of zoals Live365 dit doet. Internetradio kan zo een effectieve en leuke promotietool zijn.

Let wel op: er moet zowel met Sena als met Buma/Stemra een streamingovereenkomst worden gesloten, ook al betreft het 100% eigen werk. Dit soort licentiecontracten worden jaarlijks overeen gekomen: ze gelden dus voor 1 kalenderjaar.

Eigen app ontwikkelen

Het is altijd een goed idee om op de nieuwste technologische ontwikkelingen in te spelen. Het label zou bijvoorbeeld zijn eigen app kunnen ontwikkelen en lanceren. Voor Android en/of iOS. Ontwikkel in dat kader een app die de music van het eigen label streamt, of waar deze muziek zelfs is te downloaden. Bij wijze van eigen downloadstore of streamingplatform.

Licentieovereenkomst

Om de app te mogen gebruiken moeten gebruikers van de app akkoord te gaan met uw licentieovereenkomst. In dit online contract staan de voorwaarden oftewel de terms of use. Eventueel staat de app achter een paywall of in verbinding met iDeal en Paypal. De schoorsteen moet natuurlijk wel roken en u gaat uw muziek niet gratis aanbieden.

Independent label, spin off label, boutique label of eigen beheer indies?

Er bestaan verschillende soorten platenlabels. Doet u alles zelfstandig, dan bent u een independent label. Dit noemen we de eigen beheer maatschappij of indies. Een bekend independent record label is bijvoorbeeld Warp Records. Dit in tegenstelling tot de majors (Universal, Sony/EMI en Warner). Verder onderscheiden we spin off labels, dochterlabels, underground labels en boutique labels.

Merlin: internationale muzieklicenties voor onafhankelijke platenlabels

Een groot aantal indies (meer dan 20.000 uit 40 landen) heeft zich verenigd in Merlin (Network), de belangenbehartiger van independent record labels, onder de noemer: samen staan we sterk. Merlin komt op voor de digitale rechten van onafhankelijke platenlabels en heeft vestigingen in Amsterdam, London en New York. Merlin verzorgt internationale muzieklicenties voor onafhankelijke platenlabels. In dat verband is Merlin constant op zoek naar nieuwe inkomstenbronnen voor de bij haar aangesloten leden, dus naar een nieuw verdienmodel voor onafhankelijke muzieklabels. Merlin sluit internationale muzieklicentiedeals met muziekdiensten zoals Spotify, Deezer, SoundCloud, Youtube, Vevo en Google Play Music.

White label en black label releases

De termen white label en black label releases verwijzen meestal niet naar platenmaatschappijen maar op het witte label op vinyl, op een plaat dus. Zonder tekst. Het gaat hier vaak om een testdruk of een promo pressing. Geregeld bevatten white label platen bootlegs: illegale mixen met uncleared samples. Ook de term black label refereert doorgaans aan de kleur van het label op het vinyl. Denk hierbij aan muziekuitgave in het underground circuit.

Het woord platenlabel is eigenlijk de merknaam van de platenmaatschappij die op het vinyllabel staat afgedrukt. De naam of het logo van het record label dat op het etiket van de plaat staat geprint. Door de jaren heen zijn deze termen synoniem geworden aan elkaar.

Distributie van muziek: iTunes downloads, vinyl pressen, streaming via Spotify

Dan nu iets over distributie van muziek. Als bezitter van uw eigen platenlabel is het belangrijk om van tevoren na te denken over de vraag via welke kanalen u uw kostbare muziek aan het publiek wilt openbaren. Dat kan namelijk op verschillende manieren. Denk bijvoorbeeld aan iTunes downloads of streams, fysieke cd’s of vinyl. Momenteel is streaming erg in de mode maar dit kan door razendsnelle technologische ontwikkelingen binnen en buiten de muziekindustrie over 3 tot 5 jaar plotseling veranderd zijn.

Streaming: distributieovereenkomst tussen record label en aggregator

Kiest u voor streaming via Spotify, Deezer en Apple Music dan heeft u een betrouwbare aggregator nodig. De bekendste zijn CD Baby, TuneCore, Distrokid, Reverbnation, Mondotunes, The Orchard, Awal, Believe Digital, Finetunes en INgrooves. Ieder van deze diensten heeft zo zijn eigen voorwaarden voor distributie. Als record label ondertekent u met de aggregator een distributieovereenkomst.

Op grond van de distributieovereenkomst keren de stores direct aan het label uit of verloopt dit via de aggregator. Het label keert vervolgens uit aan de eigen artiesten.

Digitale distributeurs

Digitale distributeurs ontvangen uiteraard ook hun eigen deel, meestal direct van de digital stores. Percentages voor de aggregators zijn zeer uiteenlopend en liggen meestal ergens tussen 10% en 85%. Lees dus goed de voorwaarden en royalty percentages door die in het digitale distributiecontract worden genoemd!

Gratis tracks of creative commons

Wanneer u uw tracks niet onder (bepaalde vormen van) creative commons released, rusten er auteursrechten en naburige rechten op de muziek. U kunt ook besluiten de tracks gratis weg te geven, maar of dat de juiste marketingstrategie is, daarover verschillen de meningen…  Promotie exemplaren kunt u zonder problemen gratis weggeven.

Exploitatieovereenkomst: talenten vastleggen met een platencontract

Een platenlabel opzetten kan niet zonder een exploitatieovereenkomst. Hierin staan de verplichtingen van het label richting de artiesten en vice versa. U kunt talenten vastleggen middels een schriftelijk contract. Middels een exploitatieovereenkomst geeft de artiest toestemming aan de platenmaatschappij om zijn tracks te vermarkten, in ruil voor promotie en een billijke vergoeding. Verschijningsvormen van een exploitatiecontract zijn het artiestencontract, een producerovereenkomst en een platencontract. Dat kunnen zowel exclusief als non-exclusief zijn.

360-graden contract

U kunt er ook voor kiezen om uw artiesten een 360-graden contract te laten tekenen (als ze dit willen). In een dergelijk contract worden alle mogelijke inkomstenbronnen uit de artiest (DJ, rapper, band etc.) op een hoop gegooid en verdeeld tussen de maatschappij en de artiest. Denk bij een 360-graden deal aan inkomsten uit live optredens, merchandising, sponsoring, licensing, auteursrechten en naburige rechten, streaming en ga zo maar door.

Auteursrechten en naburige rechten

Als music startup moet u op de hoogte zijn van de juridische basics, zoals het verschil tussen auteursrechten en naburige rechten. U moet altijd schriftelijk toestemming hebben om auteursrechtelijk beschermde werken te mogen gebruiken (edits, remixen, covers). Doorgaans zijn naburige rechten de rechtencategorie waar een digitaal record label het meeste mee te maken zal krijgen.

Masterrechten eigendom van het platenlabel

In de regel zullen de masterrechten (een vorm van naburige rechten) eigendom zijn of worden van het platenlabel. Doordat het label de master zelf vervaardigt (en financiert) in de studio of doordat de producer deze door middel van een exploitatiecontract aan het label overdraagt. Deze overdracht kan gelden voor onbepaalde tijd of een aantal jaar, voor de gehele wereld (of zelfs het universum…), of met uitsluitingen voor bijvoorbeeld Noord Amerika. Middels een platencontract kunt u de masterrechten ten faveure van uw record label vastleggen.

ISRC codes

Het verdient aanbeveling om met eigen ISRC codes te werken. Deze zijn kosteloos aan te vragen bij de Sena. Vergeet na Sena-registratie niet om de tracks met eigen ISRC codes te registreren in de Sena portal. Anders weet Sena niet aan wie de audiogelden moeten worden uitgekeerd. Sena rechten worden steeds belangrijk binnen de muziekindustrie.

Ook uitgeverij erbij beginnen? Publishing en de muziekuitgaveovereenkomst

U kunt besluiten om een muziekuitgeverij aan uw muziekinitiatief te hangen. Dat kan via een holding structuur waarbij het platenlabel, de uitgeverij en de managementtak uit 3 afzonderlijke BV’s bestaan. Wilt u ook een publishing starten dan heeft u een muziekuitgaveovereenkomst nodig, oftewel een publishing deal. Dat kan een akte van overdracht auteursrechten zijn, in combinatie met een publishingcontract zoals een titelcontract, een exclusieve schrijversovereenkomst, een fondsovereenkomst. Let op de titel van een muziekcontract dekt niet altijd de lading: het gaat altijd om de inhoud van het document. De inhoud van een overeenkomst moet de gemaakte afspraken weerspiegelen.

Exploitatie van auteursrechten

De componist of tekstschrijver draagt dan zijn of haar auteursrechten over aan de uitgeverij, die deze vervolgens exploiteert. In ruil voor de exploitatie van auteursrechten van de maker ontvangt de publisher 1/3e deel (of 50% in bepaalde gevallen, bij Anglo-Amerikaanse deals) van de inkomsten uit de compositie. Eventueel met kickback ten faveure van de auteurs of liedtekstschrijvers. Lees hier meer over Royalties en Publishing. Licenseren of in beter Nederlands: “in licentie geven” is ook mogelijk - dat lijkt meer op verhuur. Overdracht van auteursrechten voor de maximale duur ervan likt in die zin meer op verkoop.

Buma/Stemra, Sena, Norma

U kunt uw uitgeverij vervolgens bij Buma/Stemra inschrijven als eigenaar van de auteursrechten op de liedjes. Dat werkt op dezelfde manier als de inschrijving van het platenlabel bij de Sena als eigenaar van naburige rechten. Denk er na de inschrijving aan de werken te registreren in de portal van Buma/Stemra. Zorg er daarnaast voor dat de bij uw muziekinitiatief betrokken uitvoerende kunstenaars zich inschrijven bij Norma en bij Sena.

Repartitie: muziekgebruik melden in de Buma portal

Denk er bij muziekgebruik (tv, film, live, online etc.) ook aan om dit gebruik inclusief datum en plaats te melden in de Buma portal. Dat maakt het proces van repartitie gemakkelijker voor Buma/Stemra. Repartitie is het verdelen van inkomende audiogelden aan de rechthebbenden. Met Buma/Stemra komt u een exploitatiecontract overeen.

Gaat u ook boekingen doen? De boekingsovereenkomst

Bent u van plan om daarnaast ook boekingen te gaan verrichten voor uw DJ’s, bands of artiesten dan sluit u met hen een boekingsovereenkomst. Als boekingskantoor vult u de agenda van uw performers. Normaliter zijn boekingsovereenkomsten exclusief van aard, dat wil zeggen dat de performers niet bij andere boekingskantoren mogen zijn aangesloten binnen een bepaald territorium. Voor uw werkzaamheden ontvangt u een fee, bijvoorbeeld 15% van de artiestengage.

Ook artiestenmanagement? Het managementcontract

Wilt u ook artiestenmanagement aanbieden dan komt u met uw DJ’s een managementcontract overeen. Management omvat meer dan boekingen alleen. De taken van een boeker en een manager overlappen elkaar wel enigszins. In juridische zin bestaan er belangrijke verschillen tussen een managementcontract en een boekingsovereenkomst.

De manager doet meer dan alleen het vullen van de agenda van de DJ. Hij doet bijvoorbeeld ook de administratie van de artiest en plugt zijn muziek. Bovendien komt het voor dat een artiestenmanager de muziekcontracten of sponsorcontracten verzorgt voor de artiest. Danwel bemiddelt of namens de artiest de onderhandelingen voert. Alles is erop gericht de artiest zo optimaal mogelijk te vermarkten.

Optreedovereenkomst

Tip: geef uw artiesten een optreedovereenkomst mee die zij met de zaal, het festival of de club kunnen ondertekenen. Treedt u als agent of vertegenwoordiger op dan kunt u het optreedcontract namens de artiest ondertekenen. In dit document staan zaken zoals de fee, op welk bankrekeningnummer die moet worden overgemaakt, reiskostenvergoeding, repertoirekeuze, plaats, datum en duur (lengte) van het optreden. Een goed optreedcontract bevat ook bepalingen over afzegging, veiligheid (arbeidsomstandigheden van de artiest), overmacht en schadevergoeding.

Artist rider

Een artist rider met daarin afspraken over backstage, het podium, licht en geluid wordt meestal aan de optreedovereenkomst gehecht: die maakt daar dan deel van uit. Daarin staat over hoeveel decibel de geluidsinstallatie moet beschikken, de afmetingen van het podium, welke hapjes en drankjes er backstage aanwezig moeten zijn, hoeveel mensen de artiest op de gastenlijst mag zetten en of de band zijn eigen geluidsman meeneemt.

Full service muziekinitiatief

U kunt er uiteraard ook voor kiezen eerst met een label te beginnen en later, bij wijze van music scale-up, uit te rollen naar een internationaal full service muziekinitiatief. Dat garandeert een piece of the pie in alle geldstromen uit de artiest en diens muziek. Onder full service verstaan we hier een record label met studio (mixing en mastering), publishing (muziekuitgeverij) alsook management (inclusief boekingen/optredens). Op die manier bent u bovendien daadwerkelijk in staat om veelbelovende artiesten een 360-graden deal aan te bieden.

Varianten

Varianten zijn uiteraard ook mogelijk: een tekstschrijver zal niet zo snel op het podium van een hip hop festival te zien zijn – die heeft niet zoveel aan optreedcontracten en boekingsovereenkomsten. Een DJ die zelf niet schrijft heeft niet zoveel te maken met een publishingovereenkomst – die is waarschijnlijk meer geïnteresseerd in een exploitatiecontract en een managementcontract. Pas het juiste contract dus toe op de juiste situatie.

Multitalent, sequencer, DAW

Combinaties van muzikale hoedanigheden komen steeds meer voor. Tegenwoordig hebben makers van muziek vaak meerdere petten op, zeker waar het om elektronische muziek (dance) gaat, of om hip hop en rap. Met een computer is een multitalent in staat zelf muziek en tekst te schrijven, daar een 96kHz/24bit master (wav, aiff) van te maken in zijn software sequencer (music stations of DAW's zoals ProTools, Cakewalk Sonar, Ableton Live, Reaper, FL Studio, Cubase, Logic Pro, Presonus, Reason of zelfs Native Instruments Maschine) en zijn werken zelf op het podium aan het publiek te openbaren. Het multitalent is dan zowel schrijver, producer als artiest/performer/DJ!

Sync deal, licentiecontract (apps, games, tv, documentaire, film)

Bent u zowel eigenaar van een platenmaatschappij als van een bijbehorende muziekuitgeverij? In dat geval wordt het licenseren van uw muziek aan derden gemakkelijker. U heeft dan namelijk alle rechten in één hand: zowel de auteursrechten als de masterrechten. Als licentiegever geeft u bijvoorbeeld toestemming om bepaalde tracks te synchroniseren met beeld, ten behoeve van audiovisuele werken zoals films, televisie, documentaires of games. U sluit dan een synchronisatiecontract (sync deal), een master use license of een licentiecontract.

App-ontwikkelaars als licentienemers van uw muziek

Maar ook app-ontwikkelaars hebben muziek nodig. Zij zouden licentienemer kunnen worden. Apps spelen een steeds belangrijkere rol op internet. Apps maken natuurlijk ook gebruik van muziek en daarvoor is schriftelijke toestemming van de makers of hun vertegenwoordigers nodig. U als rechthebbende kan dan een licentiecontract sluiten met bouwers van apps.

In dat contract maakt u afspraken over het soort muziekgebruik en de duur ervan en de fee die er tegenover staat. Ieders rechten plichten worden netjes vastgelegd zodat er in de toekomst geen misverstanden kunnen ontstaan. Bij twijfel kan men dan altijd terugvallen op een juridisch document met formuleringen die de tand des tijds hebben doorstaan.

Rechtsvorm van uw eigen muzieklabel: eenmanszaak, VOF, BV.

Denk van te voren na over de rechtsvorm van het bedrijf achter het label. Er is ruime keuze. Gaat u alléén zakendoen dan ligt een eenmanszaak voor de hand. Die kan later worden omgezet in een BV, eventueel met holdingstructuur. Gaat u samen met een compagnon of partner ondernemen dan ligt een VOF voor de hand. Ook die kan later worden omgezet in een BV. Een BV kan ook direct worden opgericht, inclusief statuten. Dat gebeurt bij de notaris. Aan een BV zijn hogere jaarlijkse kosten verbonden dan aan een eenmanszaak of een VOF. De keuze voor de juiste rechtsvorm is erg belangrijk!

Samenwerkingsovereenkomst, vof contract

Sluit in ieder geval goede samenwerkingscontracten af. Een voorbeeld daarvan is een vof-contract met daarin ieders rechten en plichten en ieders inbreng in arbeid, know-how, goodwill, geld of goederen. Dat voorkomt problemen in geval de partners op een gegeven moment besluiten uit elkaar te gaan. Vergelijkbaar met huwelijkse voorwaarden dus.

KvK inschrijving van uw muziekbedrijf

Schrijf het bedrijf altijd in bij de Kamer van Koophandel bij u in de buurt. Zorg dat uw muziekbedrijf in de juiste categorie dienstverlening terecht komt, dat de juiste codes in de KvK inschrijving vermeld staan en dat de precieze werkzaamheden van uw eigen label op correcte wijze staan beschreven. Verzorgt u ook boekingen, management of publishing, vermeld dit dan bij de KvK.

Het Handelsregister van de KvK moet namelijk up to date zijn: uw feitelijke werkzaamheden moeten zo waarheidsgetrouw mogelijk worden weergegeven. Besluit u na 1 of 2 jaar ook boekingen te gaan verzorgen dan kan dit op dat moment bij de KvK worden aangevuld. U doet dat door het indienen van het daartoe bestemde wijzigingsformulier of door zelf even naar de KvK toe te gaan met paspoort.

Fiscaal nummer en facturen

Als de KvK inschrijving eenmaal is voltooid, ontvangt u een fiscaal nummer van de Belastingdienst. Bij een eenmanszaak komt dat nummer grotendeels overeen met uw Burgerlijk Servicenummer, voorheen het sofi nummer. Het fiscaal nummer heeft u nodig bij de belastingaangiften en u kunt zelf facturen uitschrijven op naam van uw bedrijf.

Belastingaangifte: boekhouder, accountant, fiscaal advies

Neem een slagvaardige boekhouder, een accountant of -nog beter- een bekwaam fiscalist in de arm die de jaarlijkse inkomstenbelasting kan verzorgen. Een fiscalist is ook meester in de rechtsgeleerdheid maar dan gespecialiseerd in het belastingrecht. Wanneer de wetgeving op dat vlak verandert, brengt uw fiscalist u daarvan op de hoogte en zorgt ervoor dat de belastingaangiftes allemaal netjes op orde zijn. In dit artikel beschrijven wij wat fiscaliteiten betreft slechts de basics. Goed fiscaal advies is namelijk een vak apart.

Administratie bijhouden, discipline, ondernemerseigenschap

Het is uw eigen verantwoordelijkheid om een strakke administratie bij te houden. Besteed ook de aangifte omzetbelasting uit. In het begin vindt die waarschijnlijk per kwartaal plaats, later misschien maandelijks. Met uw boekhouder sluit u een boekhoudovereenkomst, met uw fiscalist een overeenkomst tot fiscale dienstverlening. Het is in het begin even wennen om een overzichtelijke administratie bij te houden. Het vergt discipline. Het bijhouden of uitbesteden van uw administratie is een noodzakelijke ondernemerseigenschap.

Maak altijd enkele backups van uw administratie, muziekcontracten en natuurlijk ook van de afbeeldingen van uw artiesten, de tracks en de losse sporen.

Omzetbelasting, btw aftrekken

U brengt zelf het op dat moment geldende percentage omzetbelasting (btw) in rekening over de diensten die u als platenmaatschappij aan derden levert. Momenteel is dat 6% of 21%, afhankelijk van het soort producten of diensten. De btw die u zelf betaalt over producten of diensten die u zelf inkoopt, zoals inventaris, computers, mengpanelen, software, kunt u aftrekken van de btw die u zelf in rekening brengt aan klanten. 

Ook advieskosten zoals kosten van juridisch advies en de boekhouding zijn aftrekbaar. Het verschil tussen inkomende en uitgaande omzetbelasting betaalt u per kwartaal aan de fiscus. In die zin kunt u als ondernemer de btw ‘wegdenken’.

Zelfstandigenaftrek

Bespreek met uw jurist of uw fiscalist wanneer u het beste investeringen kunt doen en wanneer u de zelfstandigenaftrek het beste in kunt laten gaan. Bijvoorbeeld niet meteen het eerste jaar omdat er dan nog weinig omzet is.

VAR-verklaring of BGL bij live optredens

Voor artiesten, waaronder DJ’s, geldt dat deze hun zelfstandigheid moeten kunnen aantonen. Dit kan bijvoorbeeld door het overleggen van een KvK nummer, indien ze zelf zzp zijn. In verband met de correcte afdracht van loonheffingen en belastingen bij live optredens kan de DJ ook een VAR-verklaring of Beschikking Geen Loonheffing (BGL) overhandigen, met daarbij een kopie paspoort of ID. Dat is een Verklaring Arbeidsrelatie.

Artiestenverloningen

De VAR-Verklaring wordt doorgaans aan de agent, de boeker of de concertorganisator verstrekt. Het label kan dat ook namens de artiest verzorgen. Degene die direct of indirect gebruik maakt van de diensten van de DJ kan de fee ook verlonen via een gageverklaring. In voorkomende gevallen geldt ook de kleinevergoedingsregeling (KVR). Zie er als platenmaatschappij annex boekingskantoor op toe dat artiestenverloningen correct en strak verlopen. En altijd op papier.

Arbeidscontract

Neemt u personeel in dienst, zoals een mixing engineer, een producer, een secretaresse of een stagiair dan biedt u hun een arbeidscontract aan. Voor bepaalde tijd of voor onbepaalde tijd. Een stage overeenkomst behoort ook tot de mogelijkheden. In het arbeidscontract maakt u afspraken over zaken als loon, duur, proeftijd, arbeidsomstandigheden en een concurrentiebeding. Schriftelijke overeenstemming over arbeidsvoorwaarden dus.

Ondernemingsplan, verdienmodel, investeerders aantrekken

Maak bij wijze van ondernemersplan een kosten baten analyse bij grote uitgaven. Er moet immers bedrijfsvoering mogelijk zijn met een houdbaar verdienmodel. U moet aan potentiële investeerders van uw music startup kunnen laten zien dat u het record label levensvatbaar in de markt kunt zetten. Ook moet u aantonen dat u een meerjarenplan heeft, een financiële strategie en een lange termijn visie. Als zij gaten willen schieten in uw bedrijfsplan moet u met overtuigende antwoorden kunnen komen.

Merknaam of logo van het label registreren bij het BBIE / BOIP

Het verdient aanbeveling om de merknaam en het logo van het platenlabel in de juiste warenklasse te registreren. Begin bij het BBIE / BOIP te Den Haag. Een succesvolle merkregistratie bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom kost 240 euro aan leges (inschrijfkosten van het BBIE zelf). Er gelden voor succesvolle registratie een aantal formele en materiële eisen. Oudere merkhouders kunnen tegen de deponering van een merk in oppositie gaan.

Merkrechten

Een merk moet in voldoende mate zintuiglijk onderscheidend te zijn en mag geen inbreuk maken op oudere merken. De merkrechten van de houder kunnen in een bepaald territorium worden uitgeoefend: bijvoorbeeld de Benelux of Europa. De merkinschrijving is 10 jaar geldig en kan vervolgens voor 10 jaar worden verlengd. Gebruik van een merk kan ook aan iemand anders in licentie worden gegeven.

Woordmerk en beeldmerk

Het bezit van een woordmerk en een beeldmerk verhoogt de waarde van het record label en geeft bescherming tegen inbreuken daarop. Het biedt de merkhouder meer juridische tools om tegen inbreukmakers in het geweer te komen dan bij een eenvoudige handelsnaam. Bijvoorbeeld bij fraude, identiteitsroof, misleiding van het publiek of verwarringsgevaar.

Het merkdepot heeft rechtskracht binnen de Benelux. Wilt u op een gegeven moment internationaal uitrollen dan is een Europese merkinschrijving bij het OHIM in het Spaanse Alicante het overwegen waard. U kunt ook kiezen voor een internationale merkregistratie bij het WIPO in Geneve.

Klankbord

Dit artikel is bedoeld als inleidend stappenplan voor de beginnende platenbons. Wilt u een eigen muzieklabel oprichten aarzel dan niet om contact met ons op te nemen om de mogelijkheden te bespreken. We staan u graag met raad en daad terzijde. Zowel als klankbord inzake de te maken keuzes en de te voeren strategie als met het opstellen van de essentiële muziekcontracten.