Muziekrechten

Juridisch advies inzake Muziekrechten

De Nederlandse wet onderscheidt verschillende soorten intellectuele en industriele eigendomsrechten waaronder - populair gezegd - muziekrechten. Dergelijke rechten, waaronder vergoedingsaanspraken en verbodsrechten, worden beschreven in de Auteurswet en de Wet Naburige Rechten. In het muziekrecht gaat het vaak over toestemming voor muziekgebruik. Buma/Stemra maakt in dat verband onderscheid tussen uitvoerende rechten (openbaarmakingsrechten) en mechanische rechten (reproductierechten).

Live interview gegeven bij Angelique Houtveen op NPO Soul & Jazz (NTR), inzake het gebruik van samples door De La Soul (Me, Myself And I), muziekcontracten en online muziekexploitatieperikelen van Warner Music Group. Naar aanleiding van het artikel dat op 9 augustus 2016 in The New York Times verscheen inzake sample clearance en muziekrechten ('De La Soul’s Legacy Is Trapped in Digital Limbo').

Rechten van producenten en uitvoerende musici

Sena en Norma maken onderscheid tussen rechten van producenten op de master en rechten van uitvoerende kunstenaars op de uitvoering. Deze collectieve beheersorganisaties, verenigd in VOICE, komen op voor de belangen van alle rechthebbenden en verdelen de binnengekomen audiogelden. Dit noemen we repartitie. Nog niet zo lang geleden heeft Buma de mogelijkheid in het leven geroepen om bepaalde categorieën muziek uit te sluiten van collectief beheer. Zoals podium/live, of online gebruik. Dit noemen we flexibel beheer.

Beeld en geluid synchroniseren

Bij de samenvoeging van beeld en geluid worden door Buma/Stemra een aantal categorieën muziek gehanteerd. Wil men muziek synchroniseren met film, reclame of games dan is de muzieksoort met andere woorden van belang. Bij de bepaling van het toestemmingstraject gaat het dan bijvoorbeeld om hitrepertoire, covers, opdrachtmuziek, stockmusic of rechtenvrije muziek.

Collectieve rechtenorganisaties

Daarnaast gaat de systematiek van onze Nederlandse collectieve rechtenorganisaties uit van vier soorten vergoedingsrechten, te weten vertoningsrechten, opnamerechten, mechanische reproductierechten en rechten van eerste vastlegging. Afhankelijk van muziekgebruik en muzieksoort dient toestemming ofwel direct aan de rechthebbenden danwel diens vertegenwoordiger (zoals een platenlabel, manager of muziekuitgeverij), ofwel via Buma/Stemra te worden verkregen. Zonder toestemming mag men, enkele uitzonderingen daargelaten, de muziek niet gebruiken. Ook niet op Youtube.

Auteurscontractenrecht

Het muziekrecht is constant in beweging. Denk aan het nieuwe Auteurscontractenrecht, maar ook aan Europese Regelgeving en rechtspraak van het Europese Hof van Justitie. Vaak gaat het dan om online muziekgebruik, zoals streaming audio, hyperlinken en embedden (Svensson en Sanomaleer), cloudcasting, webcasting, fair use en het downloadverbod. Of het verschil tussen on demand streaming en de afwezigheid van interactiviteit.

Maar denk ook aan de Thuiskopieheffing, en aan de voortdurende zoektocht van de muziekindustrie naar een nieuw verdienmodel. Een kleine toeslag op een internetabonnement is wellicht een voor alle belanghebbende partijen aanvaardbare, werkbare en uitvoerbare optie. Bij wijze van online kijk en luistergeld. In ieder geval hebben muziekauteurs recht op een billijke vergoeding. Een billijke vergoeding is in ieder geval geen onredelijke vergoeding. De redelijkheid van de hoogte van een vergoeding zal afhangen van alle omstandigheden van het geval.

Afspraken over Muziekrechten komen in schriftelijke Muziekcontracten

Het verdient aanbeveling om afspraken omtrent muziekrechten neer te leggen in schriftelijke muziekcontracten. Denk daarbij aan het recht een bepaalde compositie of opname te vertonen, te exploiteren, te verveelvoudigen, te reproduceren of te distribueren. Zoals online lanceren op iTunes, Youtube Key, Amazon, Deezer en Spotify. Of aan vrijwaring en wie de advocaatkosten moet betalen bij een toegewezen claim van derden. Denk ook aan toestemming voor muziekgebruik in het onderwijs. Een belangrijk doel van een producercontract of een artiestencontract is het vastleggen van muziekrechten, zoals masterrechten en exploitatierechten.

Arrangeren, licenties, remix, sound design

En natuurlijk aan de overdracht van uw auteursrecht aan een publisher, sample clearance of toestemming om een bepaald werk te mogen arrangeren voor een andere orkestvorm of bezetting, bij wijze van licentie. Of toestemming voor het maken en uitbrengen van een cover song of remix door een DJ, inclusief producercontract. Maak goede afspraken over onder werktijd gemaakte muziek, bijvoorbeeld als sound designer bij een gamestudio. Over het algemeen is er dan sprake van werkgeversauteursrecht, op basis van een voldoende nauwkeurige taakomschrijving in de arbeidsovereenkomst.

Internationale dimensie

Uiteraard heeft dit alles ook een internationale dimensie. In Europees verband komen er meer en meer centrale loketten, en worden zaken geharmoniseerd, maar over het algemeen zijn er nog tamelijk veel verschillen in de dagelijkse praktijk van het auteursrecht en het naburige recht te ontwaren. Het is, ondanks WIPO Verdagen en Europese Richtlijnen een nog immer versnipperde aangelegenheid, zowel bij bescherming tegen inbreuken als het verkrijgen van licenties. Uiteraard zijn een aantal fundamentele uitgangspunten wel gelijkgetrokken.

Europa versus Verenigde staten

Die kernpunten zijn evenwel verschillend wanneer men de Europese lappendeken vergelijkt met het muziekrechten van de Verenigde Staten. Daar hebben auteursrechthebbenden een beschermingstermijn van 95 jaar, aanzienlijk langer dan ‘’onze’’ 70 jaar. Bovendien bestaat er in de VS geen algemene vergoedingsplicht bij de openbaarmaking van opnamen (PPSR). In Nederland betalen de omroepen en de muziekdiensten daar wel een vergoeding voor. Ook betalen fabrikanten van lege cd’s en harddisks (lees consumenten) in ons land een Thuiskopieheffing aan Stichting de Thuiskopie, die deze gelden vervolgen uitkeert aan de collectieve beheersorganisaties en de NVPI.

Entertainmentrecht

Aan het entertainmentrecht verwante rechten zijn voorts het portretrecht van de artiest (verzilverbare populariteit), merknaambescherming van de artiest, mediarecht, persoonlijkheidsrechten, kabelrechten, merchandise rechten, sponsorrechten en deling in reclame-inkomsten zoals het Youtube Monetization Program. Radio- en televisierechten, filmrechten en mediarecht vallen ook onder de noemer entertainmentrecht. In Nederland kent men tenslotte ook nog leenrechtvergoedingen en grafische reproductierechten.

Up to date kennis

Onze cliënten hebben naast het muziekrecht eveneens te maken met het algemene contractenrecht, handelsnaamrecht, arbeidsovereenkomsten, ontslagprocedures, internationaal privaatrecht en Europese Regelgeving. Maar denk ook aan algemene voorwaarden opstellen, een bedrijf starten, merkregistratie, een huurovereenkomst checken, subsidie aanvragen of vergunningen voor een festival regelen. Ook over deze zaken adviseren wij u graag: u vindt de up to date kennis daarover bij ons onder één dak.