Nieuw naburig recht voor uitgevers schiet zijn doel voorbij

Dit blog is een transcript van het interview dat AIRecht Managing Partner en Stanford Law School Fellow mr. Mauritz Kop op 1 februari 2021 gaf aan Reinier Kist, Redacteur Digitale Media bij NRC Handelsblad, over intellectueel eigendom en nieuwsaggregatie. Het artikel in NRC is hier te raadplegen: Techbedrijven versus Nieuwsmedia - De grootste nieuwsgrazers betalen liever niet voor journalistiek.

Vergoedingen voor nieuwsaggregatie

Regeringen in Australië, Frankrijk en Nederland proberen machtige tech platforms zoals Google en Facebook te dwingen om te betalen voor het met commercieel oogmerk linken naar en weergeven van korte stukken tekst uit nieuwsartikelen. Het gaat hier om vergoedingen voor nieuwsaggregatie. Hierbij spelen auteursrechten, naburige rechten, fiscaal recht, het contractenrecht en het mededingingsrecht een rol. We zoomen hieronder in op het nieuwe naburige recht voor uitgevers van nieuwsmedia en journalistieke content, dat door de Europese wetgever in artikel 15 van de recente Richtlijn inzake auteursrechten in de digitale eengemaakte markt (Directive on Copyright in the Digital Single Market) wordt geïntroduceerd.

Wordingsgeschiedenis van de nieuwe EU Copyright Directive

1. Een belangrijke vraag in het artikel is hoe de implementatie van de Europese copyrighthervorming in Nederland ervoor staat, en of we een Franse licentiedeal ook hier ten lande kunnen verwachten.

Laten we beginnen bij de wordingsgeschiedenis van de nieuwe Copyright Directive. Het gaat bij de EU Copyright Reform om 3 doelstellingen die in de huidige marktconstellatie niet goed verenigbaar zijn. Dit zijn toegang tot hoge kwaliteit legale content voor consumenten (1), een innovatievriendelijk klimaat voor SME’s waaronder startups (2) en handhaving van auteursrechten (3). Daarnaast werd er bij de totstandkoming van deze richtlijn, en tijdens de publieke consultatie stevig gelobbyd door belanghebbenden. Zoals auteursrechthebbenden, collectieve rechteninstanties, consumentenbelangengroepen, online platforms en uitgeverijen. We zagen vervolgens bepaalde wensen van deze partijen terugkomen in de wetsvoorstellen, zowel op Europees als op nationaal niveau. Omdat die wensen vaak compleet tegengesteld zijn aan elkaar, is het resultaat van deze Europese wetgevingsinspanning een ingewikkeld compromis.

Het introduceren van nieuwe lagen IP rechten is zelden een goed idee

We zien dat de verdienmodellen van de oude contentindustrie, het momenteel afleggen tegen de verdienmodellen van de grote internetplatforms. Overheden willen een gezonde markt en een divers ecosysteem voor nieuwsgaring in stand houden. Dat is belangrijk in een democratie. Dat betekent dat je soms corrigerend moet optreden door het introduceren van wetgeving. De vraag is echter of die wetgeving effectief zal zijn. Want als het over 10 jaar niet blijkt te werken, kom je er moeilijk vanaf! Dit geldt des te meer voor intellectuele eigendomsrechten. Het introduceren van nieuwe lagen IP rechten om de effecten van technologische innovatie op de markt en de maatschappij in balans te brengen, is zelden een goed idee. Een voorbeeld van zo’n mislukt wetgevingsproject is de Databankenrichtlijn, die bedoeld was om EU bedrijven een minder nadelige concurrentiepositie te geven ten opzichte van Amerikaanse bedrijven. Maar ook de Copyrightrichtlijn dreigt te ontaarden in een mislukt project en wordt door experts inmiddels algemeen beschouwd als een degeneratie van het auteursrecht.

Meer lezen

Distributiecontracten, Online Verkoop en de Mededingingswet →

Onze cliënten stellen ons regelmatig vragen over distributiecontracten, mededinging en online verkoop. Wat moet er eigenlijk allemaal in een distributieovereenkomst staan? Heb ik inkoopvoorwaarden nodig? Bestaat er zoiets als onbegrensde contractvrijheid? En hoe maak ik afspraken met mijn dealernetwerk, zonder dat consumentenrechten worden geschonden? Afspraken die eerlijke concurrentie en marktwerking eerbiedigen?

Wat moet er in een distributiecontract tussen producent en distributeur staan?

Fabrikant en dealer dienen juridisch valide afspraken te maken over de details van de distributie van producten. Die afspraken maken we schriftelijk, op papier dus, en leggen we neer in een distributieovereenkomst. De details zijn uiteraard afhankelijk van de branche, de industrie of de economische sector waarin producent, distributeur of wederverkoper werkzaam zijn, en van de omvang van hun marktaandeel. Ook is het van belang of verkoop aan de consument online in een webwinkel, of offline in een fysieke winkel plaatsvindt of beide.

Groothandel in consumentenelektronica, distributie en wederverkoop

Stel, een groothandel (danwel een fabrikant of producent) specialiseert zich in de verkoop van consumentenelektronica. Zij maakt daarbij gebruik van een distributieketen van door haar geselecteerde wederverkopers. Verkoop vindt plaats via de fysieke winkels van distributeurs, maar tevens online, via webshops. De groothandel is marktleider in het betreffende segment.

Contractvrijheid tussen partijen

Bij het maken van schriftelijke afspraken geldt het beginsel van contractvrijheid tussen partijen. Daarbij gaat het om de rechtsverhouding tussen partijen. Maar deze afspraken dienen natuurlijk ook fair te zijn richting derden, zoals consumenten en de concurrentie. Marktbederf dient te worden voorkomen. Indien er sprake is van een marktaandeel, of een de facto monopolie, dan kunnen voorschriften uit dwingende Europese en Nederlandse wetgeving inzake mededinging, zoals artikel 101 VWEU en artikel 6 van de Mededingingswet (Mw), in de weg staan aan deze contractvrijheid. Een en ander is echter afhankelijk van alle omstandigheden van het geval.

Wat doet de Autoriteit Consument en Markt (ACM)?

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) ziet er op toe dat consumentenbelangen worden beschermd, en dat bedrijven op een eerlijke manier met elkaar concurreren. De ACM biedt informatie aan ondernemers over het verkopen van producten en diensten aan consumenten, en richtsnoeren over concurrentie, marktwerking en eerlijke samenwerking tussen bedrijven. Denk aan gedragsregels omtrent prijsafspraken, kartelvorming, concurrentie met overheden, fusies, overnames en joint ventures, maar ook aan regels voor samenwerking tussen ondernemers op het gebied van duurzame innovatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De ACM heeft als missie om spelregels voor bedrijven en consumenten -waaronder ieders rechten en plichten- te geven en te handhaven op het gebied van concurrentie en marktwerking en als zodanig bij te dragen aan een gezonde economie.

Meer lezen

Clearance van Muziek in Videoclips: Hoe zit dat Juridisch?

Hoe regel ik de rechten van muziek die ik wil gebruiken in een film of een game? Syncen van beeld en geluid, hoe zit dat juridisch? Bij wie moet ik zijn voor een licentie voor gebruik van een dancetrack in een reclamespotje of een muziekvideo? En zitten er ook intellectuele eigendomsrechten op de videoclip zelf?

Syncen van beeld met geluid

U mag niet zonder toestemming van de componist, tekstschrijver en de uitvoerende artiesten muziek met video synchroniseren en uploaden, ook niet naar uw eigen website laat staan naar social media. De makers hebben een verbodsrecht en een vergoedingsrecht. Dat volgt uit de Auteurswet en de Wet naburige rechten. Er zal toestemming moeten worden gevraagd voor het muziekgebruik, online en offline. In de vorm van een schriftelijk licentiecontract waarin staat onder welke voorwaarden u beeld met geluid mag combineren en commercieel exploiteren. Dit geldt ook voor Youtube en Vevo muziekvideo’s. U krijgt gedurende het clearance-traject voor de videoclip met verschillende partijen rechthebbenden te maken zoals platenlabels, uitgeverijen (publishers), muzikanten, nabestaanden alsook Buma/Stemra.

Clearance-traject videoclip: verschillende partijen

Door de clearance van de muziekrechten correct te regelen voorkomt u auteursrechtenclaims, takedowns, verwijderde social media accounts en aansprakelijkheid nadat u de videoclip heeft geüpload. Er bestaan geen standaardtarieven voor het syncen van muziek met beeld. Hierover kan worden onderhandeld. Ook kan toestemming geweigerd worden vanwege het verbodsrecht van de componist. Er kunnen dus geen garanties worden gegeven. Hou daarom altijd een alternatief achter de hand en zorg dat u de clearance ruim voor de project deadline in werking zet. Wij kunnen u hierbij terzijde staan.

Syncen: bij wie liggen de muziekrechten?

Stap 1 is dat wij uitzoeken waar de muziekrechten van de titel liggen en bij wie u vervolgens moet zijn. Er kunnen vervolgens schriftelijke afspraken worden gemaakt over zaken als looptijd, exclusiviteit, territorium en MFN Clausules (Most Favored Nations), hetgeen wil zeggen dat er bij een situatie waarin bijvoorbeeld de publishingrechten versnipperd zijn over 5 uitgeverijen, alle publishers zich conformeren aan de hoogste vraagprijs op basis van 100% uitgaverechten. Bij MFN gaat het derhalve om gelijke behandeling van de rechthebbenden, onafhankelijk van ieders rechtenpercentages.

Meer lezen

Een Juridisch-Ethisch Kader voor Quantum Technologie →

Een bewerkte versie van deze bijdrage is gepubliceerd op platform VerderDenken.nl van het Centrum voor Postacademisch Juridisch Onderwijs (CPO) van de Radboud Universiteit Nijmegen. https://www.ru.nl/cpo/verderdenken/columns/we-nederland-voorbereiden-kwantumtoekomst/

Nederland moet zich voorbereiden op de toepassing van kwantumtechnologie, zegt jurist en Stanford Law School Fellow Mauritz Kop. Op het gebied van regulering, intellectueel eigendom en ethiek is er nog veel werk aan de winkel.

De Quantum Age roept veel juridische vragen op

Het gedrag van de natuur op de kleinste schaal kan vreemd en contra-intuïtief zijn. Hoe kunnen beleidsmakers de toepassingsgebieden van kwantumtechnologie, zoals quantum computing, quantum sensing en het quantum internet op een maatschappelijk verantwoorde manier reguleren? Dienen ethische kwesties een rol te spelen in regulering? De Quantum Age roept veel juridische vragen op.

Hoe kunnen we kwantumtechnologie reguleren?

Regulering van transformatieve technologie is een dynamisch, cyclisch proces dat de levensduur van de technologie en de toepassing volgt. Het vraagt om een flexibel wetgevend systeem dat zich snel kan aanpassen aan veranderende omstandigheden en maatschappelijke behoeften.

De eerste regelgevende stap om te komen tot een bruikbaar juridisch-ethisch kader is het koppelen van de Trustworthy AI-principes aan kwantumtechnologie. Die vullen we vervolgens aan met horizontale, overkoepelende regels die recht doen aan de unieke natuurkundige eigenschappen van quantum. Aan deze horizontale kernregels voegt de wetgever tenslotte verticale, industrie- of sectorspecifieke voorschriften toe. Die verticale voorschriften en gedragscodes zijn risk-based en houden rekening met de uiteenlopende behoeftes van economische sectoren waar het duurzame innovatiestimuli betreft. Zo ontstaat een gedifferentieerde, sectorspecifieke benadering aangaande incentives en risks.

Bewustwording van ethische, juridische en sociale aspecten

Een belangrijk onderdeel van het synchroniseren van onze normen, waarden, standaarden en principes met kwantumtechnologie is het creëren van bewustwording van de ethische, juridische en sociale aspecten ervan. De architectuur van systemen die zijn uitgerust met kwantumtechnologie moet waarden vertegenwoordigen die wij als samenleving belangrijk vinden.

Vooruitlopend op spectaculaire doorbraken in de toepassing van kwantumtechnologie is de tijd nu rijp voor regeringen, onderzoeksinstellingen en de markt om regulatoire en intellectuele eigendomsstrategieën voor te bereiden die passen bij de power van de technologie.

Nederland moet zich voorbereiden op een kwantumtoekomst, want die komt eraan.

Meer lezen

Coveren, bewerken en vertalen van bestaande liedjes mag dat zomaar?

Coversongs - heb ik toestemming nodig van de auteursrechthebbenden?

Voor het opnemen of uitvoeren van de akkoorden, zanglijn en liedtekst van een bestaand liedje waarop nog auteursrechten rusten is er altijd toestemming nodig van alle betrokken rechthebbenden. Dat zijn de componist, tekstdichter en de uitgever. Voorafgaande toestemming bij het coveren, bewerken of vertalen van een bestaand liedje is de hoofdregel.

Kan ik die cover vervolgens op streamingdienst Spotify zetten?

Spotify heeft in Nederland afspraken met Buma/Stemra en met publishers gemaakt over covers. Het moet dan wel een 1 op 1 100% dezelfde versie zijn. Die afspraken, met een moeilijk woord licenties, maken het mogelijk dat artiesten een cover van een bekend popliedje op Spotify zetten, zonder dat zij daarvoor van te voren toestemming hoeven te vragen aan de componist en de tekstdichter. Die toestemming is namelijk al collectief gegeven, ofwel door de collectieve rechtenorganisatie van de auteurs, ofwel door hun uitgeverijen.

Artiesten moeten dan wel bij het uploaden van de track aangeven wie de oorspronkelijke bedenkers zijn van een liedje. Zodat die bedenkers geld ontvangen voor hun auteursrechten.

Meer lezen

Auteursrechten na echtscheiding

Wat gebeurt er met mijn auteursrechten en exploitatierechten na een echtscheiding?

U bent een succesvol schrijver, app-ontwikkelaar, kunstenaar, tekstdichter of componist en produceert regelmatig werken van betekenis. U bent getrouwd, heeft een geregistreerd partnerschap of woont samen. Maar op enig moment is de liefde voorbij. U en uw echtgenoot of partner besluiten uit elkaar te gaan.

Een echtscheiding is in emotioneel opzicht al ingrijpend genoeg. Daarnaast moet er vaak ook nog een verdeling plaatsvinden van de gezamenlijke goederen; een complexe aangelegenheid die tot aardig wat spanningen en onzekerheden kan leiden. Een belangrijke vraag is wat een scheiding betekent voor uw auteursrechten. 

Uit artikel 1 en 2 van de Auteurswet volgt dat een auteursrecht (het uitsluitende recht van een maker om zijn werk openbaar te maken en te verveelvoudigen) een goed is in de zin van artikel 3:1 Burgerlijk Wetboek. Dit laatste artikel bepaalt dat ‘Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten’.  

Meer lezen

Factsheet Muziekrechten voor DJ's, Producers, Labels, Auteurs en Artiesten

Over muziekrechten zoals mechanische rechten, uitvoeringsrechten, auteursrechten en naburige rechten

In Nederland kennen we verschillende soorten muziekrechten. Muziekrechten zijn een verschijningsvorm van intellectuele eigendomsrechten en worden doorgaans onderverdeeld in auteursrechten en naburige rechten. Deze rechten, waaronder verbodsrechten en een aantal vergoedingsrechten, worden achtereenvolgens beschreven in de Auteurswet en de Wet Naburige Rechten.

Niet alle exploitatierechten vindt men met zoveel woorden terug in de wet: sommige vinden hun oorsprong in de gewoonte of de praktijk, andere ontstaan door voortschrijdende technologie.

Hieronder in vogelvlucht een overzicht van de verschillende vergoedingsrechten binnen het muziekrecht. Uitgangspunt is het onderscheid tussen auteursrechten op de compositie (A) en naburige rechten op de uitvoering of de master (B).

Meer lezen

Norma sluit overeenkomst met Duitse GVL

Uitvoerende kunstenaars

Norma (Naburige Rechtenorganisatie voor Musici en Acteurs) heeft in juli 2014 een overeenkomst gesloten met haar Duitse zusterorganisatie GVL (Gesellschaft zur Verwertung von Leistungsschutzrechten). De overeenkomst heeft terugwerkende kracht tot 1 januari 2010. Dit is een goede zaak voor Nederlandse aangesloten uitvoerende kunstenaars, waaronder muzikanten, acteurs, dansers en dirigenten.

Met deze bilaterale overeenkomst zet Norma wederom een belangrijke stap naar vergroting van de incasso voor de belanghebbenden. Wederzijds bindende afspraken met Duitsland zijn van groot belang aangezien er in Duitsland vaak Nederlandse werken worden vertoond, en Nederlandse uitvoerende kunstenaars vaak meewerken aan Duitse producties.

Meer lezen

Het verdienmodel van online muziekdiensten anno 2014

Online muziekservices

De wereld van online muziekservices is constant in beweging. Denk aan de beoogde overname van Beats Music door Apple, de nieuwe Youtube streaming service en Kim Dotcom’s Baboom. Dit artikel besteedt aandacht aan de wijze waarop inkomsten uit downloads en streaming anno 2014 worden verdeeld tussen music stores en artiesten.

Online muziekdiensten maken hoge kosten door het afsluiten van noodzakelijke licenties Online muziekdiensten verdienen hun geld door inkomsten uit reclame, abonnementen, verkopen en sponsoring. Ze maken in de eerste jaren echter alleen maar verlies. Gedurende die periode blijven ze overeind door investeringen van derden.

Online muziekdiensten hebben namelijk veel kosten omdat ze de rechten moeten verwerven van de muziek die ze willen streamen of verkopen. In Europa moeten ze daartoe overeenkomsten sluiten met (1) pan-Europese samenwerkingsverbanden tussen de major labels en collectieve beheersorganisaties (CBO’s zoals Buma/Stemra, Gema, Sacem en PRS for Music ), (2) independent labels en artiesten alsook (3) de afzonderlijke CBO’s van de 27 lidstaten.

Meer lezen

Maatwerk algemene voorwaarden opstellen of controleren

Algemene voorwaarden opstellen

Het is in zijn algemeenheid verstandiger om maatwerk algemene voorwaarden te hanteren die volledig in lijn zijn met uw bedrijfsvoering. Model-voorwaarden komen in de regel een aardig eind in de richting, maar bieden u in veel gevallen minder bescherming dan waarop u had gehoopt. En kosten u daarmee meer geld dan u ermee beoogt te besparen.  

Meer lezen